Zonne-energie op velden
Bij het plaatsen van zonnevelden wordt steeds vaker nagedacht over de omgeving. Door de grote omvang van veel zonneparken hebben ze veel impact op de omgeving.
Op deze pagina leest u meer over de toepassing van zonne-energie op velden, zoals vergunningen en financiering, participatie van de lokale omgeving en ruimtelijke inpassing.
Vergunningen en financiering
Door regels vast te leggen in beleid bepalen gemeentes en provincies waar zonnevelden mogen komen. U kunt in de ruimtelijke plannen zien wat mag op uw (mogelijke) locatie. Gemeenten zijn niet verplicht om een vergunning te verlenen als uw plan afwijkt van het bestemmingsplan. U kunt samen met uw gemeente bekijken wat er wél mogelijk is om zonne-energie op een veld te realiseren. Ook als dit volgens bestemmingsplan in de eerste instantie niet mogelijk lijkt.
Zonder vergunning kunt u geen subsidie aanvragen van de Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++)of Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE, de voormalige postcoderoos). Is uw project groter dan 50 MW (megawatt)? Dan valt uw project onder de Rijkscoördinatieregeling. Daarvoor gelden extra voorwaarden. Is uw project innovatief? Leest u dan meer over subsidies voor energie-innovaties.
Een zonneveld is een bouwwerk. Het moet daarom altijd voldoen aan de eisen uit het bouwbesluit en de regels voor elektrische installaties.
Wilt u een zonneveld in een agrarisch gebied plaatsen? Leest u dan meer over vergunningen en de fiscale gevolgen in agrarisch gebied.
Netaansluiting
Een zonneveld is aangesloten op het elektriciteitsnet. Maar de netcapaciteit neemt af. Er is daardoor minder ruimte voor de realisatie van zonnevelden. Een gemeente kan ervoor kiezen om initiatieven die hoger op de zonneladder staan, voorrang te geven. Denkt u hierbij bijvoorbeeld aan zonnepanelen op daken, gevels of ongebruikte terreinen in bebouwd gebied.
Participatie
In het Klimaatakkoord staat dat we voor grootschalige opwek (meer dan 15kWp, kilowattpiek) bij zonne-energie-installaties in velden streven naar 50% eigendom (van de productie) van de lokale omgeving. Wilt u meer weten over participatie?
- Participatie zonne-energie;
- Hier Opgewekt zet op de meest gestelde vragen de antwoorden op een rij.
Werkt u bij een gemeente? Bekijkt u dan wat u kunt doen om lokale initiatieven te ondersteunen.
Ruimtelijke inpassing
Het plaatsen van zonnevelden heeft effect op de omgeving. Daarom speelt de ruimtelijke inpassing in de omgeving op verschillende momenten mee.
Bebouwd gebied is een voorkeurslocatie voor zowel zonnepanelen op daken als zonnevelden. Dit komt omdat zoninstallaties gezien worden als bouwwerken. De netinfrastructuur (zoals elektriciteitsverbindingen) en de gebruikers van de opgewekte energie zijn immers meer in bebouwd gebied aanwezig. En de capaciteit van de netbeheerder is beperkt. Daarom zoeken we naar locaties dichtbij gebruikers óf op kortere afstanden van de netinfrastructuur. Zo kan de netbeheerder zonder zijn net te vergroten toch zoveel mogelijk zonnevelden realiseren.
CE Delft maakte voor ons een inspiratiegids met 15 inspirerende voorbeelden. We zien voorbeelden waar het opwekken van zonne-energie hand in hand gaat met andere functies.
Agrosolar
Agrosolar wordt ook wel Agri-PV genoemd. Dit combineert het opwekken van zonne-energie met landbouw. Het voordeel hiervan is dat de opgewekte energie niet ten koste gaat van landbouwgrond. Voedselproductie is één van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals, SDG’s). Daarom staat de duurzaamheid van zonnevelden ten koste van landbouwgrond politiek ter discussie. Agrosolar gebruikt de ruimte voor beide doelen (duurzame energie en voedselproductie). De maatschappelijke acceptatie van agrosolar lijkt daardoor groter dan die van gewone zonnevelden.
Laat u inspireren:
In het project Sunbiose bundelen wetenschappers, ingenieurs, projectontwikkelaars en de agrarische sector hun krachten. Zij experimenteren met agrosolar bij het verbouwen van verschillende gewassen. Zij doen dit met peren en zacht fruit, maar ook met vollegrondsgroente, zoals asperges.
Duurzaamheidspark teelt sla onder zonnepanelen. Het park opende in 2021 als experiment.
H2arvester lanceerde in het voorjaar van 2022 in Lelystad de mobiele zonnewagen. Deze zonnewagen zet elektriciteit uit zonnepanelen om in waterstof én inspecteert tegelijk het gewas.
In zonneproject Den Heuvel realiseerden Coöperatie Vrijstad Energie en een agrarisch bedrijf in september 2022 een verticale veldopstelling in Culemborg. Deze opstelling zorgt voor minder netbelasting. Daarnaast hoeft er bij deze opstelling niet op de agrarische (gebruiks)mogelijkheden worden ingeleverd. Dit maakt deze opstelling succesvoller dan de gebruikelijke ‘tafel-opstellingen' in zuid- of oostwest-richting.
Er zijn al verschillende experimenten van fruitteelten met een zonnedak, zoals frambozen en bessen. En nu ook met kersen in de Betuwe. Hierbij blijft de agrarische functie zoals het moet. Daarnaast is er door de zonnepanelen minder plastic nodig als teeltbescherming. De zonnepanelen nemen die functie over.
Biodiversiteit en bodemkwaliteit
Kunnen zonnevelden ook een positief effect hebben op de biodiversiteit en bodemkwaliteit? Wij ondersteunen projecten voor energie-innovatie om hieraan bij te dragen.
Een innovatieproject is bijvoorbeeld Eco Certified Solar Fields. Dit project bekijkt hoe we negatieve effecten van zonnepanelen op biodiversiteit kunnen oplossen.
Een ander project, SolarEcoPlus, gebruikt tweezijdige zonnepanelen. Hierbij staan de panelen verder uit elkaar. De voor- en achterkant van het paneel wekken daardoor beide energie op. In de ruimte tussen de panelen krijgt de natuur de ruimte. Zo streeft dit project naar opwek van meer energie, maar ook naar het versterken van de natuur.
Veel partijen onderzoeken de effecten van zonnevelden op de natuur:
- Natuur en Milieufederatie maakte ter inspiratie een Handreiking natuur-inclusieve energieprojecten.
- Universiteit Wageningen onderzoekt de effecten in het programma Wageningen Solar Research Programme.
- Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
Uitgelicht
