Lokale energie-initiatieven met buurtgenoten

Waarom een lokaal energie-initiatief starten?

Met een lokaal energie-initiatief bespaart u energie en wekt u samen energie op. Windturbines en zonnepanelen geven meteen duurzame stroom die u kunt gebruiken in uw eigen omgeving. Zo zet u stappen in het verduurzamen van uw eigen leefomgeving. En draagt uw lokale energie-initiatief bij aan het doel van Nederland om in 2050 klimaatneutraal te willen zijn.

Want het energiesysteem in Nederland verandert. We stappen over naar hernieuwbare (duurzame) energie, zoals wind-  en zonne-energie en warmte. Hierbij zijn gezamenlijke lokale energie-initiatieven belangrijk. Ze helpen bij de overgang naar dit veranderende energiesysteem, het energiesysteem van de toekomst.

Lees meer over het energiesysteem van de toekomst

Wat doen deze lokale energie-initiatieven?

In vrijwel elke gemeente zijn wel één of meerdere energiecoöperaties of bewonersinitiatieven actief. Zij houden zich samen bezig met energiebesparing en het verduurzamen van hun huizen. En zorgen voor enthousiasme en draagvlak. U heeft dan een gezamenlijk belang: duurzame energie opwekken voor uw eigen omgeving. Er zijn in 2023 al ruim 700 energiecoöperaties en een groot aantal bewonersinitiatieven actief in Nederland.

Deze lokale energie-initiatieven starten vaak projecten die zonne-energie gebruiken. Zonnepanelen zijn gemakkelijk op daken of op bedrijventerreinen te leggen. En ze geven meteen duurzame stroom. Naast zonne-energieprojecten zijn er ook energie-initiatieven die zich bezighouden met windenergie of warmte. Zoals een energiecoöperatie die (mede)-eigenaar is van een windmolenpark. Of een coöperatie die samen met de gemeente een collectief warmtenet wil aanleggen.

Wat gebeurt er al in uw regio?

• Bekijk de jaarlijkse rapportage en analyse van de ontwikkelingen van burger-energie-initiatieven in de Lokale Energie Monitor. Deze monitor maakt alle lokale energie-initiatieven zichtbaar en laat zien wat ze samen bereiken. U ziet het aantal energiecoöperaties, hun projecten en activiteiten.
• Bent u geïnteresseerd in de ontwikkelingen van energie-initiatieven bij u in de buurt of in een andere regio? Bijvoorbeeld hoeveel duurzame energie uw buurt of gemeente opwekt? Bekijk dan de Klimaatmonitor.
• Wilt u meer weten over lokaal eigendom of financiële participatie? Bekijk dan eens de Participatiemonitor.

Aan de slag: uw rol als gemeente

Nederland wil in 2050 energieneutraal zijn. Overheden, inwoners, bedrijfsleven, netbeheerders, energiecoöperaties en maatschappelijke organisaties werken daarom samen in 30 energieregio's in Nederland, de Regionale Energiestrategie (RES). Wilt u als gemeente meer duurzame energie opwekken of gaat u aan de slag met de warmtetransitie? En daarmee de klimaatdoelstellingen halen van de Regionale Energiestrategie in uw regio? Samenwerken met een lokaal energie-initiatief helpt u hierbij. Lees wat u kunt doen om initiatieven in uw regio mogelijk te maken:

• Aan de slag met zonne-energie: lokale overheden
• Verzilver de kansen voor lokale duurzame energie
• Stappenplan Samenwerking en besluitvorming bewonersinitiatieven en gemeenten

Versie 2 van de handreiking hebben we aangevuld met:

• samen geschikte locaties voor zonnepanelen op daken vinden;
• financiering van energiecoöperaties;
• extra informatie over opgroeiruimte en energiegemeenschappen.

Heeft u suggesties die de handreiking nog meer kunnen aanvullen? Stuur uw feedback naar ons via onderstaand formulier.

• Geef ons uw feedback op de handreiking

Sluit aan bij een bijeenkomst

Wij organiseren regelmatig bijeenkomsten over lokale energie-initiatieven voor lokale overheden. Wij praten u bij of ondersteunen u met kennis, regelingen en subsidies. Onderhoud uw netwerk of breid deze uit. Meld u aan of kijk een webinar terug op de pagina Bijeenkomsten.

Aan de slag: start uw energie-initiatief

Wilt u samen met dorps- of wijkgenoten uw eigen energie opwekken? Ontwikkelaars van bijvoorbeeld zonne-en windparken stellen soms een deel van hun zonnepanelen of windturbines beschikbaar voor inwoners. Of u wilt zelf energie opwekken om uw huis te verwarmen en zo energie te besparen.

Om de opgewekte energie te gebruiken, kunt u met andere inwoners een energiecoöperatie starten. Daarbij gaat het om sámen energie besparen. Samen energie opwekken én samen stappen zetten in het verduurzamen van uw eigen omgeving.

Bekijk hoe u zelf een initiatief kunt starten

Hulp van uw gemeente

Voor het organiseren van uw energie-initiatief heeft u uw gemeente hard nodig. Bijvoorbeeld voor afspraken over wie wat doet, toestemming of een vergunning. Of misschien wilt u alleen van gedachten wisselen of een antwoord op uw vraag. Gemeenten hebben steeds meer ervaring met energie-initiatieven. Informeer daarom altijd uw gemeente over uw plannen.

Gebruik duurzame energie voor uw initiatief

U kunt verschillende soorten duurzame (hernieuwbare) energie gebruiken binnen uw energie-initiatief, zoals zonne- of windenergie. U bepaalt zelf waar uw energie vandaan komt. Ook belangrijk: u bent daarbij onafhankelijk van een leverancier.

Bekijk de mogelijkheden voor bijvoorbeeld groen gas, zonne- of windenergie:

• Groen gas voor energiecoöperaties
• Zonne-energie
• Windenergie op land
• Technieken bij warmtevoorziening voor gebouwen
• Slimme energiesystemen

Succesvolle energie-initiatieven

Zonne-energie

Windenergie

Meer weten?

• Postcodezoeker Energie Samen: vind de energiecoöperatie in uw buurt
• HIER: over samen energie besparen en opwekken en met de buurt van het gas af
• Energie Samen: koepel- en belangenorganisatie van energiecoöperaties
• Participatiecoalitie: ondersteuningsprogramma voor bewonersparticipatie
• Energieparticipatie: de leeromgeving voor participatie bij duurzaam opwekken