Zakencultuur Indonesië

Bij zakendoen in Indonesië draait het om de vertrouwensband. Indonesische zakenpartners kunnen al snel persoonlijke vragen stellen. Bijvoorbeeld over gezin, familie, land of geloof.

Het is belangrijk om een langetermijn-zakenrelatie te ontwikkelen met uw Indonesische partner. Neem hiervoor de tijd, wees geduldig en stel u flexibel op.

Indonesisch (Bahasa Indonesia) is de officiële taal. De internationale handelstaal is vaak Engels, maar het wordt zeker gewaardeerd als u een paar woorden Indonesisch spreekt. In grote steden en toeristische gebieden wordt er ook Engels gesproken. 

Een eerste begroeting bestaat uit zachte handdruk met de rechterhand die gepaard gaat met een lichte knik van het hoofd. Sommige mensen geven om persoonlijke of religieuze redenen liever geen hand. In dat geval is een contactloze begroeting met 2 tegen elkaar geplaatste handen (dicht bij de eigen borst) een respectvol alternatief. 

Visitekaartjes zijn nog gebruikelijk bij zakelijke afspraken in Indonesië. Geef en ontvang visitekaartjes altijd met 2 handen. Bestudeer het kaartje aandachtig en leg het dan in het zicht, op tafel. Schrijf niet op visitekaartjes.

Wanneer koffie of thee wordt geschonken, wacht dan met drinken tot de gastheer of -vrouw begint of aangeeft dat gasten kunnen beginnen. Het is gebruikelijk om te eten met lepel en vork. Bij afsluiting van de maaltijd wordt de vork neerwaarts op het bord gelegd, met de lepel daar kruislings overheen. Afhankelijk van het gerecht eet men ook met vork en mes. De meeste Indonesiërs hebben een islamitische achtergrond: stel daarom een passende locatie voor (zoals een halal restaurant voor moslims).

Over het algemeen is zakelijke kleding in Indonesië simpel en bedekt. Vanwege het warme klimaat is een wit overhemd met een stropdas geaccepteerd, een jasje is niet nodig. Kantoorkleding in batik-stijl komt vaak voor, ook tijdens een vergadering of bij speciale gelegenheden. Dat wordt gewaardeerd en gezien als een teken van respect.

Communiceer duidelijk en beleefd, maar verhef uw stem niet. Hard praten of lachen kan onbeleefd overkomen. Toon begrip en wees geduldig. Indonesiërs zijn niet zo direct in hun communicatie; let daarom goed op lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen.

Binnen Indonesische organisaties zijn de formele onderlinge verhoudingen belangrijk. Houd rekening met het niveau waarop u binnenkomt. Ook leeftijd is belangrijk: jongeren moeten altijd respect tonen aan ouderen. Respecteer de hiërarchie binnen de organisatie van uw zakenpartner en doorbreek die niet. 

Een geschenk kan een relatie versterken, maar ze mogen niet te groot zijn. Mensen die werken voor een overheidsinstelling mogen geen cadeaus aannemen. Is er sprake van een wederzijdse uitwisseling van cadeaus? Dan is het geen probleem. Pas ook op voor religieuze gevoeligheden: geef geen alcoholische drank aan een moslim. Iets lekkers uit Nederland (zoals stroopwafels of chocolade) wordt altijd gewaardeerd. Het is meestal niet gepast om een ontvangen geschenk uit te pakken in aanwezigheid van een zakenrelatie.

De eerste ontmoeting is bedoeld om kennis te maken. Kom daarom niet te snel ter zake. Het is de start van een proces: de opbouw van een duurzame zakenrelatie waarin beide partijen veel tijd en energie steken. Neem hiervoor ruim de tijd, een jaar is niet vreemd. Bezoek uw zakenpartner regelmatig en maak tijd vrij voor eventuele (informele) bezoeken aan familie en vrienden.

Indonesiërs gebruiken vooral hun mobiele telefoon: berichten-apps (zoals WhatsApp) worden zowel formeel als informeel gebruikt. Stuur je een e-mail naar iemand? Meld dat ook via een mobiel bericht en geef aan waarom het belangrijk is. De reactie op de e-mail komt vaak ook weer via een mobiel bericht terug. Wacht niet te lang met reageren op een bericht, dat kan onbeleefd overkomen.