Zakendoen in Democratische Republiek Congo
De Democratische Republiek Congo (DR Congo) is na Algerije het grootste land van Afrika. Aan de ene kant grenst het aan de Sahel en aan de andere kant aan Zambia. Nederland past er maar liefst 55 keer in. Een groot land als DR Congo biedt grote kansen. Maar hoe doet u zaken in DR Congo? Waar vindt u informatie over IMVO? En waar liggen de kansen voor u?
Let op: momenteel geldt een aantal sancties tegen DR Congo.
Inwoners en maatschappij van DR Congo
Congo bestond uit diverse Bantoekoninkrijken voordat Europese landen het land in de 16e eeuw veroverden. Begin 20e eeuw werd Congo een Belgische kolonie. In 1960 kreeg Congo zijn onafhankelijkheid. In 1965 werd kolonel Mobutu president. Mobutu hernoemde in 1971 het land in Zaïre, wat ‘grote rivier’ betekent, en werd er feitelijk alleenheerser.
Tijdens de crisisjaren begin jaren 90 (de economie kromp jaren achtereen met 8%) daalde het inkomen per hoofd van de bevolking enorm. De staat was praktisch failliet. Na Mobutu’s overlijden in 1997 volgde een burgeroorlog. Die duurde tot 2003 en kostte 6 miljoen levens. De presidentsverkiezingen in 2018 verliepen rumoerig, maar in 2019 werd Felix Tshisekedi toch uitgeroepen tot president van DR Congo.
De totale bevolking in DR Congo is intussen de 100 miljoen mensen gepasseerd. Van die bevolking is ruim 40% jonger dan 15 jaar. De levensverwachting is er niet zo hoog. In de Human Development Index van de Verenigde Naties staat DR Congo rond de 175e plaats (van de 189 landen).
Veel etnische groepen, veel religies
DR Congo is een lappendeken van etnische groepen. Er zijn meer dan 200 etnische groeperingen, waaronder bantoes, pygmeeën en niet-bantoes.
Frans is de officiële taal en de taal van het zakendoen maar Lingala is de taal die in en om Kinshasa wordt gesproken. Communicatie gaat meestal via de 4 nationale talen (Swahili, Tshiluba, Lingala en Kongo). De meeste inwoners van DR Congo zijn christelijk.
Het is belangrijk om het land niet te verwarren met de Republiek Congo, dat een buurland is van DR Congo. Om ze te onderscheiden, worden ook wel de namen Congo-Kinshasa of DRC Kinshasa (DR Congo) en Congo-Brazzaville (Republiek Congo) gebruikt. Kinshasa en Brazzaville liggen aan verschillende kanten van de oever van de Congo.
Economie van DR Congo
DR Congo is rijk aan grondstoffen
De Wereldbank noemt DR Congo 'in potentie een van de rijkste economieën van het continent en een motor van economische groei in Afrika'. Mijnbouwproducten zorgen voor 90% van de totale export van DR Congo. Zoals koper, kobalt, zink, goud, uranium, wolframiet, beril, bauxiet en diamant.
Na hervormingen en steun van het IMF en de Wereldbank groeide het bbp eindelijk weer, ook door het einde van de burgeroorlog. DR Congo heeft in potentie veel waterkrachtenergie tot zijn beschikking. Misschien wel de helft van de totale Afrikaanse capaciteit.
De laatste 20 jaar nam de armoede af. Desondanks leeft nog ruim twee derde van de bevolking in extreme armoede. Daarnaast kreeg het land in augustus 2018 te maken met een ebola-uitbraak in de noordelijke provincies Kivu en Ituri. De daling van de wereldprijzen van mijnbouwproducten (vooral koper en kobalt) zorgden voor een inkomstendaling.
Ander probleem is de voedselvoorziening van de miljoenenstad Kinshasa. Daarnaast heeft het omringende land van Kinshasa veel hinder van de uitbreiding van de stad. Lubumbashi, de tweede stad, heeft problemen met de vervuiling van zijn vele kopermijnen.
DR Congo is aangesloten bij de Economic Community of Central African States (ECCAS). Ook hierbij aangesloten zijn Angola, Burundi, Kameroen, Centraal-Afrikaanse Republiek, Tsjaad, Congo, Equatoriaal-Guinea, Gabon, Rwanda en Saõ Tomé en Principe.
Recente economische ontwikkelingen
De economie van DR Congo herstelde zich in 2021 en 2022 van de terugval tijdens de coronacrisis, vooral door de toegenomen export van mijnbouwproducten. Het leverde een economische groei op van 8,6% in 2022. Maar buiten de mijnbouwsector valt de groei wat tegen en blijft de economie kwetsbaar voor prijsveranderingen van grondstoffen.
Meer weten over de recente economische ontwikkelingen in DR Congo? Bekijk dan de informatie op de website van de Wereldbank.
Handel Nederland - DR Congo
Voor Nederland staat DR Congo op nummer 103 wat betreft landen waar we goederen heen exporteren (voorlopige cijfers 2022). De export van Nederlandse goederen naar DR Congo bedroeg € 110,0 miljoen (2021).
Meer weten? De volgende bronnen bieden meer handelscijfers van DR Congo:
- Bekijk het overzicht van de handel tussen DR Congo en Nederland op Trademap van het International Trade Center (ITC). Via criteria kunt u aanpassen of u naar 'import' of 'export' kijkt.
- Bekijk de website van het Centraal Bureau voor Statistiek voor informatie over de handel met DR Congo.
- U vindt het bruto nationaal product, economische groei, demografische gegevens en meer in onze factsheet over DR Congo.
Handelsrelatie EU - DR Congo
DR Congo valt onder het 'Everything But Arms' stelsel van de EU. Dit betekent dat alle producten behalve wapens en munitie onder voorwaarden tarief- en quotumvrij geïmporteerd kunnen worden in de EU. Kijk in deze tabel welke bewijsstukken u nodig heeft wanneer u importeert uit landen die onder dit stelsel vallen. DR Congo valt onder de APS-landen.
"Als je een paar woorden Swahili spreekt, verbind je je en kom je dichterbij de bevolking."
Zakelijke kansen in DR Congo
Landbouw en pluimvee
Voor Nederlandse ondernemers liggen er kansen in de landbouwsector van DR Congo, bijvoorbeeld in de pluimveesector.
Watertransport
Een andere kansrijke sector voor Nederlandse ondernemers is watertransport. Het land heeft duizenden kilometers bevaarbare rivieren. Watertransport is de belangrijkste (traditionele) manier om te reizen in ongeveer twee derde van het land.
Mijnbouw
Daarnaast heeft DR Congo een sterke mijnbouwsector. Het is de grootste koperproducent van Afrika en zelfs de grootste kobaltproducent van de wereld.
Denk aan sancties
Zakendoen in DR Congo gaat niet zonder risico's. De politieke en economische situatie is instabiel. Bovendien moet u als u zakendoet in DR Congo, rekening houden met de internationale sancties die er gelden. Denk ook aan de mogelijkheden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen als u zakendoet in DR Congo.
Heeft u vragen over zakelijke kansen in DR Congo of over een van bovenstaande sectoren? Neem dan contact op met onze landenadviseurs voor DR Congo. Zij kunnen u meer vertellen over de sectoren en u helpen met het voldoen aan de wet- en regelgeving.
Maritieme handel rondom het Tanganyikameer
Het Tanganyikameer is van groot economisch belang in Oost-Afrika. Vooral voor de landen die grenzen aan het meer: Burundi, Tanzania, Zambia en DR Congo. Met verbeterde en duurzame infrastructuur (transportcorridors) kan de maritieme handel rondom het Tanganyikameer zich ontwikkelen.
Bekijk de video hieronder of lees bovenstaande rapporten 'Lake Tanganyika turning corridors into sustainable opportunities' en 'Market Study Lake Tanganyika' voor meer informatie. Van het laatste rapport is ook een Franstalige vertaling: 'Rapport d’étude de marché: Lac Tanganyika'.
Ondernemen in DR Congo
Ease of Doing Business
Bij de Wereldbank vindt u informatie over alle praktische zaken die komen kijken bij het starten van een eigen bedrijf in DR Congo. In de rubriek 'Ease of Doing Business' van de Wereldbank vindt u informatie over bouwvergunningen, de registratie van onroerend goed en het betalen van belastingen. DR Congo staat op plaats 183 in de Ease of Doing Business 2020.
Let op: De Wereldbank heeft onregelmatigheden gevonden in de ranglijsten van 2018 en 2020. Na intern onderzoek (pdf) is besloten om met de Doing Business-rapporten te stoppen. De Wereldbank werkt momenteel aan de nieuwe methode B-READY om een betrouwbare ranglijst te maken. Deze is nog niet beschikbaar. Kijk voor updates op de website van de Wereldbank.
Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO)
Zakendoen in Dr Congo biedt kansen, maar kent ook uitdagingen. Deze vragen om een goede voorbereiding. Zo moet u zich houden aan de geldende sancties. Let er op dat u op een maatschappelijk verantwoorde manier onderneemt in het buitenland.
De Nederlandse overheid verwacht dat u de risico's voor mens en milieu in uw eigen bedrijfsvoering en internationale waardeketen in kaart brengt, en dat u negatieve gevolgen voorkomt en aanpakt. Ook moet u hierover communiceren. Dit heet due diligence (gepaste zorgvuldigheid). Hierbij volgt u de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen over maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Breng risico's in kaart
De volgende bronnen geven een indruk van de IMVO-risico's in Dr Congo. Het is belangrijk dat u de risico's ook verder onderzoekt, voordat u in dit land zakendoet. En dat u op de hoogte blijft van de lokale situatie en ontwikkelingen.
- MVO Risico Checker (MVO Nederland)
- Corruption Perceptions Index (Transparency International)
- Human Development Index (Verenigde Naties)
- Status van conflicten (Crisis Group)
- ThinkHazard (Wereldbank)
- Reisadvies (Ministerie van Buitenlandse Zaken)
Meer weten of hulp nodig?
- RVO biedt ondernemers informatie over maatschappelijk verantwoord ondernemen. De Nederlandse ambassade ondersteunt u met informatie en contacten.
- Het IMVO-steunpunt helpt u op weg met advies en informatie om maatschappelijk verantwoord ondernemen en due diligence toe te passen.
Exportregels voor DR Congo
Pre-shipment inspection
Voor verschillende goederen is de procedure Pre-Shipment Inspection (PSI) vereist. Lees hier meer over op Access2Markets (voer eerst landnaam en productcode in, kijk dan onder Procedures en formaliteiten, Overzicht).
Documenten en procedures
De volgende bronnen bieden informatie over exportregels:
- De Kamer van Koophandel heeft meer informatie over exportdocumenten.
- De zoekhulp van de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) geeft informatie over exportprocedures bij dierlijke producten en plantaardige producten.
- De online portal Access2Markets van de Europese Commissie bevat de belangrijkste exportregels en praktische tips voor DR Congo. Heeft u niet eerder met Access2Markets gewerkt? Lees dan eerst ons stappenplan voor Access2Markets.
Tijdelijke invoer: geen ATA-carnet
DR Congo is geen ondertekenaar van de ATA-conventie en u kunt dus geen gebruik maken van een ATA-carnet.
Export strategische goederen
Op Rijksoverheid.nl vindt u informatie over de export van militaire en dual-use goederen (goederen die ook militair gebruikt kunnen worden).
Hulp bij financiering
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland helpt u graag uw financiering rond te krijgen. Lees op onze pagina subsidies en financiering voor internationaal ondernemen hoe wij u kunnen helpen.
Kijk ook in de subsidiewijzer welke subsidies er voor DR Congo mogelijk zijn.
Hulp van de ambassade
De ambassade in Kinshasa staat klaar om u te helpen bij al uw ondernemersvragen. De medewerkers ter plekke kennen de lokale markt, signaleren kansen en geven praktische tips. Ook brengen zij Nederlandse ondernemers in contact met Congolese ondernemers. Bovendien kunnen zij deuren openen die voor anderen gesloten blijven.
Lijkt de plaatselijke overheid niet mee te willen werken of zijn er andere drempels? Vaak kent de ambassade de mensen die deze obstakels weg kunnen nemen. Bij zakelijke conflicten kunnen de ambassademedewerkers u in contact brengen met juristen en fiscalisten.
Bekijk de contactinformatie van de ambassade op de website Nederland Wereldwijd. Daar vindt u ook het reisadvies voor DR Congo.
Meer weten?
- Bekijk onze landingspagina voor Zakendoen in Afrika.
- Kijk op de website van de Europese Commissie voor informatie over Centraal-Afrika.
- Kijk wat handelsakkoorden en handelsbelemmeringen voor uw handel kunnen betekenen.
- Lees onze Do's-and-don'ts voor tips over de zakencultuur in DR Congo.
- Bent u aan het oriënteren? Probeer dan de Exportwijzer.
Vragen over ondernemen in DR Congo?
Onze adviseurs helpen u graag verder
