Vergunningen voor installaties voor groen gas: hoe werkt het?

Wat is groen gas?

Groen gas is een duurzame vervanger voor aardgas. Het is milieuvriendelijk, hernieuwbaar (altijd beschikbaar) en we maken het zelf in Nederland. We kunnen groen gas daarom goed gebruiken om onze klimaatdoelen te halen: in 2030 de CO₂-uitstoot met minstens 55% terugdringen. 

We maken groen gas uit biogrondstoffen. Denk aan organische afvalstoffen van bedrijven uit de voedingsmiddelenindustrie, voedselresten en keukenafval. Of dierlijke mest en plantaardige restproducten, zoals gras, gewasresten en groenteafval.

Groen gas heeft dezelfde chemische samenstelling en kwaliteit als aardgas. Het bestaat voor het grootste deel uit methaangas (CH₄). We kunnen het daarom invoeren in onze bestaande aardgasleidingen. Een belangrijk voordeel is dus dat we de infrastructuur niet eerst hoeven aanpassen.

Wat zijn de voordelen van groen gas?

• Duurzaam en hernieuwbaar: groen gas maken we dus uit organische reststromen. Hierdoor gebruiken we dagelijks minder fossiele energiebronnen.
• Bestaande infrastructuur en installaties: we gebruiken groen gas via ons bestaande aardgasnetwerk en -installaties.
• Duurzame vervanger: groen gas kan fossiele brandstoffen vervangen in huizen, bedrijven of daar waar geen andere manieren beschikbaar zijn.

Waarvoor gebruiken we groen gas?

• In huis: voor verwarming en koken, als vervanger van aardgas. 
• In de industrie: als energiebron voor bedrijfsprocessen die hoge temperaturen nodig hebben (boven de 100 C°).
• In het vervoer over de weg: als vervangende brandstof voor voertuigen (personen - en vrachtvervoer). Dit verlaagt de CO₂-uitstoot enorm, vergeleken met traditionele brandstoffen als benzine en diesel.
• Voor het gelijktijdig opwekken van elektriciteit en warmte: bijvoorbeeld in warmtekrachtkoppeling-installaties (WKK). Deze installaties zien we vaak in bij de glastuinbouw en bij (industriële) bedrijven die warmte en elektriciteit gebruiken. In een elektriciteitscentrale op aardgas gaat ongeveer 40% van de energie als warmte verloren, omdat we die niet (kunnen) gebruiken. In een WKK- installatie zetten we de brandstof (groen gas) om met veel meer rendement in elektriciteit en warmte; we kunnen dan meer dan 80% van de energie gebruiken. 

Vergunning voor groen gas uit mest (monomestvergisting)

In Nederland speelt mest een belangrijke rol bij het maken van groen gas. Met vergisting halen we duurzaam gas uit mest. Mest bestaat uit urine en ontlasting van vee. Het is een van de meest voorkomende duurzame biogrondstoffen in Nederland. Vergisting van mest kan de hoeveelheid groen gas flink vergroten.

Wij publiceerden in 2024 de vernieuwde Handreiking Monovergisting van mest voor vergistingsinstallaties die minder dan 25.000 ton mest per jaar verwerken. Deze handreiking helpt u als vergunningverlener bij het opstellen van de vergunning. Bent u ondernemer en wilt u een vergunning aanvragen? De handreiking helpt ook u verder.

• Lees meer over monomestvergisting en de handreiking

Waar vindt u de regels over vergunningen in de wet?

Werkt u met vergunningen voor installaties voor groen gas? Voordat een installatie voor groen gas gebouwd en daarna gebruikt mag worden, controleert u eerst of de eigenaar van de installatie een vergunning nodig heeft. Of alleen een melding moet doen. 

Veel wetten en regels spelen een rol. Soms zijn de regels moeilijk en overlappen ze elkaar. Wij zetten de regels en wetten waar u mee te maken krijgt bij een vergunning voor een installatie voor groen gas op een rij. 

• Bekijk of een vergunning nodig is in het Omgevingsloket

Landelijk beleid

Het nationale beleid helpt bij het gebruik van groen gas als belangrijk onderdeel van de overstap naar duurzame energie (energietransitie):

• Klimaatakkoord  (2019): hierin staat de doelstelling van 2 miljard m³ groen gas per jaar in 2030. Dit in plaats van aardgas in industrie, landbouw en gebouwde omgeving. 
• Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++): subsidies zoals deze maken de productie van groen gas financieel aantrekkelijk. 

Met de toekomstige wet over de bijmengverplichting stimuleren we energieleveranciers om het aandeel groen gas te vergroten. Het kabinet werkt in 2025 nog hard aan deze wet.

Regionaal beleid

Naast de landelijke regels zijn er ook doelen en plannen voor de provincies en gemeenten waar u rekening mee houdt.

• Regionale Energiestrategieën (RES): provincies en gemeenten stimuleren en helpen bij het produceren van duurzame energie in hun regio, zoals groen gas. 
• Provinciale subsidies: veel provincies geven ‘eigen’ subsidies voor groen gas. Dit leggen zij vast in hun beleid voor innovatie en gebruik van digestaat (bijproduct van vergisting).
• Gemeentelijke actieplannen: gemeenten werken aan duurzame nieuwbouw en energietransitie-projecten, bijvoorbeeld om woningen van het (aard)gas af te halen.

Regels over milieu en veiligheid

Bij de bouw en het gebruik van installaties voor groen gas moet u zich houden aan regels over het milieu, of het goed in de ruimte past en de veiligheid.

• De omgevingsvergunningen moeten voldoen aan de regels in de Omgevingswet (voormalige Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo)).
• De installatie moet voldoen aan de milieu-eisen in de Europese en Nederlandse richtlijnen, zoals het Besluit activiteiten leefomgeving (BAL).
• De installatie moet voldoen aan de omgevingsplannen. In het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) staan regels over omgevingswaarden, instructie- en beoordelingsregels en regels voor monitoring.
• De installatie moet voldoen aan veiligheidsvoorschriften, zoals de NEN-EN-ISO 24252:2022 nl-richtlijn. Dit geldt voor biogassystemen die u niet huishoudelijk gebruikt en die niet werken op vergassing. Ook de Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen voor vergistingsinstallaties (PGS 39) draagt bij aan een veilige productie van groen gas. De PGS 39 gaat waarschijnlijk midden 2025 in.
• De Uitvoeringsregeling Meststoffenwet (Urm) regelt het gebruik van mest en co-producten en de afvoer van het digestaat (eindproduct na vergisting).

Aantonen: groen gas heeft goede kwaliteit

Produceert u zelf groen gas? U moet als producent aantonen dat het groene gas echt duurzaam is en een goede kwaliteit heeft. Hiervoor gelden ook regels.

• Duurzaamheidscriteria: certificaten van bijvoorbeeld ISCC en Better Biomass garanderen dat de manier waarop u groen gas maakt, duurzaam is.
• Garanties van Oorsprong (GvO): certificaten garanderen dat het geproduceerde gas hernieuwbaar is (altijd beschikbaar) en op een specifieke locatie is gemaakt. Hiermee toont u aan hoeveel groen gas er in het aardgasnet gaat als vervanger van fossiele aardgas.
• Meststoffenwet: het gebruik van organische reststoffen moet voldoen aan de Bijlage Aa en Europese wetgeving. Denk aan een reststof, zoals digestaat. Dit restantmateriaal blijft over na het vergistingsproces. We kunnen dit inzetten als meststof.