Goudhaas
Dit dier staat niet op de huis- en hobbydierenlijst.
Hieronder leest u de beoordeling over dit dier.
Algemene informatie
| Familie | Dasyproctidae |
|---|---|
| Subfamilie | - |
| Genus | Dasyprocta |
| Soort | Dasyprocta leporina |
| Gedomesticeerd | Nee |
| Kruising | Nee |
| Volwassen grootte | Kop-romp: 470-650 mm |
| Gewicht | 2,1-5,9 kg |
| Dieet | Omnivoor |
| Natuurlijke leefomgeving |
|
| Levensverwachting | 10-20 jaar |
| IUCN-status | “Least Concern” |
| CITES | Niet vermeld |
Risicoklasse E
Bij de goudhaas zijn in vier risicocategorieën voor “gezondheid en welzijn dier” één of meerdere risicofactor(en) vastgesteld. Hierdoor valt de goudhaas in risicoklasse E.
Samenvatting beoordeling van de goudhaas
Indien er sprake is van één of meerdere relevante ernstige zoönose(n) die slechts met gespecialiseerde maatregelen beheersbaar is/zijn wordt de risicofactor aangekruist (!), maar telt deze niet mee in de eindscore. Indien er sprake is van een relevante ernstige zoönose die niet of nauwelijks beheersbaar is of er sprake is van risico op ernstige letselschade komt de diersoort direct onder risicoklasse F te vallen (XF). Indien de risicofactor van toepassing is, wordt deze aangekruist (X).
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Zoönosen | ! (signalerend) | Bij de goudhaas is het hoog-risico zoönotische pathogeen Mycobacterium tuberculosis aangetoond en bij de aanverwante soort D. azarae is het hoog-risico zoönotische pathogeen rabiësvirus aangetoond. Dit leidt alleen in het geval van wildvang tot een signalerende toepassing van deze risicofactor. |
| Letselschade | In deze risicocategorie is de risicofactor niet van toepassing. |
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Voedselopname | X |
|
| Ruimtegebruik/veiligheid | X |
|
| Thermoregulatie | X | De goudhaas is aangepast aan een tropisch klimaat. |
| Sociaal gedrag | X |
|
Beoordeling per risicofactor
Risico's voor de mens
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG1 | ! (signalerend) | Bij de goudhaas is het hoog-risico zoönotische pathogeen Mycobacterium tuberculosis aangetoond (Brown-Uddenberg et al., 2004) en bij de aanverwante soort Dasyprocta azarae is het hoog-risico zoönotische pathogeen rabiësvirus aangetoond (Rocha et al., 2017). Dit leidt alleen in het geval van wildvang tot een signalerende toepassing van deze risicofactor. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG2 | Op basis van de grootte en morfologie van goudhaas is het niet aannemelijk dat de dieren ernstig letsel zullen veroorzaken bij de mens (Gilbert & Lacher, 2016; Lall et al., 2020). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
Risico's voor dierenwelzijn/diergezondheid
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| V1 | De goudhaas is een omnivoor (Gilbert & Lacher, 2016; Henry, 1999). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V2 | X | De goudhaas heeft hypsodonte kiezen (Gilbert & Lacher, 2016). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| V3 | X | De goudhaas is een scatterhoarder (Gilbert & Lacher, 2016; Silvius & Fragoso, 2003). Hierdoor zijn ze dagelijks langdurig bezig met het verstoppen en (her)begraven van zaden. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| V4 | Het dieet van de goudhaas is divers en bestaat uit fruit, zaden, bladeren en dierlijk materiaal (Henry, 1999). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| R1 | Goudhazen hebben een home range van 2,9-8,5 ha. Er is geen sprake van patrouilleergedrag, aangezien de bewegingen binnen de home range bepaald worden door voedselbeschikbaarheid (Silvius & Fragoso, 2003). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R2 | X | Goudhazen gebruiken een afgezonderde nestplaats als dag- en nachtrustplaats (Gilbert & Lacher, 2016). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| R3 | X | Goudhazen zijn nerveuze dieren die tijdens hun vlucht tot 2 meter hoog kunnen springen (Lall et al., 2020; YartoJaramillo, 2015). Vanwege de lange en dunne poten van de goudhazen is de kans op fracturen hoog (Gilbert & Lacher, 2016). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| R4 | Goudhazen gebruiken geen holen of kuilen (Gilbert & Lacher, 2016). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R5 | Voor de goudhazen zijn er geen specifieke omgevingselementen essentieel (Gilbert & Lacher, 2016; Magalhaes & Srbek-Araujo, 2019). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| T1 | X |
Goudhazen leven in een tropisch klimaat (Cid et al., 2013; de Queiroz et al., 2019; Henry, 1999; Magalhaes & Srbek-Araujo, 2019). De gemiddelde maandelijkse minimumtemperatuur komt niet onder de 18 °C. In de warmste maanden ligt de gemiddelde temperatuur rond de 30 °C met maximum temperaturen van boven de 40 °C. De gemiddelde jaarlijkse neerslaghoeveelheid varieert van 500-1500 mm in gebieden met een regenseizoen in de zomer tot 2000-4000 mm in tropisch regenwoudgebieden met jaarrond regen. Het tropisch regenwoud heeft een zeer hoge luchtvochtigheid van 90100% (Schultz, 2005). De goudhaas is aangepast aan een tropisch klimaat. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| T2 | Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over het gebruik van zoel-, koel-, of opwarmplaatsen. Het gebruik hiervan wordt ook niet aannemelijk geacht omdat goudhazen leven in het bos en op de grond (Gilbert & Lacher, 2016). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| T3 | Goudhazen zijn jaarrond actief (Jorge & Peres, 2005). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| S1 | X | Goudhazen hebben een paarsgewijze leefwijze (Dubost, 1988; Gilbert & Lacher, 2016). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| S2 | X | Goudhazen leven in familiegroepen bestaande uit een paartje met nageslacht (Gilbert & Lacher, 2016). De home range wordt gedeeld met alle leden van de familiegroep, maar overlapt niet met andere familiegroepen. Tijdens foerageermomenten zijn mannetjes dominant over de vrouwtjes (Maher & Burger, 2016; Sookram et al., 2013). Er is sprake van een despotische dominantiehiërarchie. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| S3 | Goudhazen hebben een oestruscyclus van ongeveer 31 dagen (Singh et al., 2016). Vrouwtjes zijn 110-112 dagen drachtig en krijgen per worp 1-3 jongen (Dubost, 1988; Gilbert & Lacher, 2016). Goudhazen planten zich jaarrond voort (Singh et al., 2016). Goudhazen hebben geen grote kans op overbevolking. Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
Verwijzingen
Brown-Uddenberg, R., Garcia, G. & Baptiste, Q. (2004). The Agouti [Dasyprocta leoprina, D.aguti] Booklet and Producers' Manual. Trinidad and Tobago: GWG Publications.
Cid, B., Costa, R. & Balthazar, D. (2013). Preventing injuries caused by radiotelemetry collars in reintroduced red-rumped agoutis, Dasyprocta leporina (Rodentia: Dasyproctidae), in Atlantic Forest, southeastern Brazil. Zoologia. 30(1). 115-118.
de Queiroz, J., de Souza, J. & de Morais Oliveira, V. (2019). Sensible heat transfer and thermal windows in Dasyprocta leporina (Mammalia, Rodentia). Biological Rhythm Research. 50(2). 232-244.
Dubost, G. (1988). Ecology and social life of the red acouchy, Myoprocta exilis; comparison with the orange‐rumped agouti, Dasyprocta leporina. Journal of Zoology. 214(1). 107-123.
Gilbert, J. & Lacher, T. (2016). Family DASYPROCTIDAE (Agoutis and Acouchys). In D. Wilson, T. Lacher Jr. & R. Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World. Vol. 6. Lagomorphs and Rodents I (pp. 440-462). Barcelona: Lynx Edicions.
Henry, O. (1999). Frugivory and the importance of seeds in the diet of the orange-rumped agouti (Dasyprocta leporina) in French Guiana. Journal of Tropical Ecology. 15(3). 291-300.
Jorge, M. & Peres, C. (2005). Population density and home range size of red‐rumped Agoutis (Dasyprocta leporina) within and outside a natural Brazil nut stand in Southeastern Amazonia. Biotropica: The Journal of Biology and Conservation. 37(2). 317-321.
Lall, K., Jones, K. & Garcia, G. (2020). Natural Habitat, Housing, and Restraint of Six Selected Neotropical Animals in Trinidad and Tobago with the Potential for Domestication. Scientifica. 118.
Magalhaes, L. & Srbek-Araujo, A. (2019). Plasticity in the timing of activity in the Red-rumped Agouti, Dasyprocta leporina (Mammalia: Rodentia), in the Atlantic Forest of southeastern Brazil. Biota Neotropica. 19(2). 1-6.
Maher, C. R. & Burger, J. R. (2016). Chapter 2: Diversity of social behavior in caviomorph rodents. In L. E. Ebensperger & L. D. Hayes, Sociobiology of Caviomorph Rodents: An Integrative Approach (pp. 28-58). Hoboken: John Wiley & Sons, Ltd.
Rocha, S., de Oliveira, S. & Heinemann, M. (2017). RoEpidemiological profile of wild rabies in Brazil (2002-2012). Transboundary and Emerging Diseases. 64(2). 624-633.
Schultz, J. (2005). The Ecozones of the World. Berlin: Springer Verlag.
Silvius, K. & Fragoso, J. (2003). Red‐rumped Agouti (Dasyprocta leporina) Home range use in an Amazonian forest: Implications for the aggregated distribution of forest trees. Biotropica. 35(1). 74-83.
Singh, M., Morris, M. & Guimarães, D. (2016). Serological evaluation of ovarian steroids of red-rumped agouti (Dasyprocta leporina) during the estrous cycle phases. Animal Reproduction Science. 175. 27-32.
Sookram, S., Singh, M., Mollineau, W., Ramoutar, S. & Garcia, G. (2013). Sexual dominance during feeding in captive reared agouti (Dasyprocta leporina). Conference: 49th Annual Caribbean Food Crops Society Meeting 2013.
Weigl, R. (2005). Longevity of mammals in captivity; from the Living Collections of the world. Schweizerbart Science Publishers.
Yarto-Jaramillo, E. (2015). Rodentia. In R. Miller & M. Fowler, Zoo and Wild Animal Medicine (pp. 384422). Missouri: Saunders.
