Project Accelerating Zero Emission Distribution - AZED (2019)

Beschrijving

Aanleiding

In het in 2014 ondertekende convenant Green Deal ZES is de doelstelling vastgelegd om de stedelijke luchtkwaliteit in 2025 zo schoon mogelijk te krijgen. Dit betekent lokaal geen (schadelijke) emissies van CO2, NOx en fijnstof en zo min mogelijk geluid te produceren om de bevolkingsgezondheid in de steden te verbeteren en de leefbaarheid te verhogen. Albert Heijn onderschrijft deze volledig en heeft de ambitie om in 2024 haar E-Commerce activiteiten in grote steden volledig emissievrij uit te voeren ook daadwerkelijk waar kunnen maken. Dit houdt in dat 60% van het wagenpark in 2025 dient te bestaan uit zero emissie voertuigen. Het invoeren van zero-emissie oplossingen brengt allerlei uitdagingen met zich mee. Albert Heijn moet binnen de mogelijkheden van de markt overgaan naar zero emissie logistiek. Eerst gebeurde dit door middel van naar elektrisch omgebouwde dieselvoertuigen en elektrische OEM proto-voertuigen. De snelle opschaling vereist echter een OEM productie-voertuig. Momenteel zijn er slechts enkele elektrische OEM productie voertuigen beschikbaar. De impact en druk op het elektriciteitsnet is in veel gevallen te groot als er geen innovaties komen om de impact van zero emissie voertuigen te mitigeren. De Proeftuin Accelerated Zero Emission Distribution (AZED) betreft een grote proeftuin als voorbereiding op verdere uitrol van zero emissie distributie, zodat de ambitie van Albert Heijn om zero emissie te kunnen beleveren waargemaakt kan worden.

Doel van het project 

Het doel is het opdoen van kennis en ervaring met zero-emissie voertuigen als onderdeel van een logistiek systeem dat als opmaat dient voor grootschalige zero-emissie distributie binnen de AH-organisatie. Met behulp van deze kennis is het mogelijk om binnen de beperkende kaders van het elektriciteitsnet toch het benodigde volume aan zero emissie logistiek te bereiken. Dit doet Albert Heijn door de juiste keuzes te maken op het gebied van toekomstige voertuigen, innovatieve laadinfrastructuur in combinatie met groene energie en het juiste logistieke systeem.

Korte omschrijving van de activiteiten

De activiteiten in de proeftuin worden verdeeld in 5 inhoudelijke werkpakketten en een werkpakket 0 Projectmanagement, communicatie en disseminatie. De inhoudelijke werkpakketten worden als volgt ingevuld:

• WP 1: aanschaf en ingebruikname zero emissie voertuigen. Het betreft hier de aanschaf van 3 verschillende soorten volledig elektrische bestelbussen, in totaal 35 voertuigen. Deze worden aangeschaft bovenop 25 volledig elektrische bestelbussen die in 2019 in gebruik genomen zullen worden. De proeftuin als geheel bestaat daarmee uit 60 bestelbussen van 4 verschillende merk/modellen.
• WP 2: Implementatie laadinfrastructuur inclusief back office. Er worden in totaal 3 DC snelladers en 33 x 2 22kW AC langzaamlaadpunten geïnstalleerd en voorzien van smart charging technologie en back office inclusief elektriciteitsopslag ter verbetering van de laadprofielen en ten behoeve van een optimalisering met routeplanning.
• WP 3: Inrichten en optimaliseren routeplanning en laadplanning logistiek systeem. Logistieke innovatie gericht op het verbeteren van het logistieke systeem specifiek ten behoeve van de inzetbaarheid van zero-emissie voertuigen (planning, routing, afstanden, inzettijden, laadtijden, laadduur etc), het technische gebruik van de voertuigen, rijstijl, snelheden, beladingsgraden, routing, weersomstandigheden.
• WP 4: Onderzoek gebruik laadinfra i.c.m. toekomstige opschalingsmogelijkheden. Op basis van ritprofielen van de huidige voertuigen én de elektrische voertuigen maakt ElaadNL een grid impact analyse waarin het verschil tussen ongestuurd laden en slim laden duidelijk wordt. Hogeschool van Amsterdam voert energie-analyses uit met het EVEC model, wat in staat stelt om effect van elektrisch laden op aansluitingsniveau te modelleren waarin opschaling gesimuleerd kan worden met behulp van groeiscenario’s.
• WP 5: Analyse strategisch beleid grootschalig zero emissie distributie AH. De input uit de werkpakketten 1 tot en met 4 wordt door alle deelnemers ingebracht in dit werkpakket ten behoeve van het strategisch beleid van verduurzaming van distributie.

Locatie

HomeShopCenter Amsterdam Beiraweg 3 1047 HN Amsterdam. Geplande opening week 40 – 2019. Deze nieuwe locatie zal op termijn wekelijks 40.000 klanten in regio Amsterdam bedienen.

Resultaat

Tussentijds gerealiseerde resultaten:

Model voor bepalen benodigde netaansluiting en batterijopslag

De Hogeschool van Amsterdam (HvA) heeft in samenwerking met Albert Heijn en input van Elaad een model gebouwd om te kunnen bepalen wat een vaste batterij kan betekenen voor het beperken van de grootte van de netaansluiting. In het model is ook de impact van de voertuigkeuze gesimuleerd. Dit model is reeds gebruikt, en zal ook in de toekomst gebruikt worden als leidraad in verdere opschaling op andere locaties van Albert Heijn. 

Operationele proces vastgesteld 

Het operationele proces is volledig uitgeschreven voor een volledig elektrisch wagenpark. Dit was mogelijk nadat alle mogelijkheden van het besturingssysteem, de eisen en de wensen duidelijk waren. Ook heeft Ortec, de partij achter het slimme planningssysteem voor de routes, de mogelijkheden van het planningssysteem hierop aangepast. 

Keuze gemaakt voor de maatvoering van het voertuig 

In AZED is er geanalyseerd welke maatvoering optimaal zou zijn voor bezorging van Albert Heijn. Alternatieven zijn onderzocht, waarbij er uiteindelijk bleek dat de bestelbus het meest optimaal zou passen. Albert Heijn heeft, mede door de inzichten verworven uit het AZED-project, de keuze gemaakt om voor 2024 in 4 grote steden alle boodschappen volledig zero- emissie te bezorgen. Dit is geïmplementeerd in Den Haag, Amsterdam, Rotterdam en Utrecht. De ervaringen opgedaan binnen het AZED-project hebben de benodigde inzichten opgeleverd met betrekking tot de voertuig ervaring en benodigde capaciteit van laadpleinen. 

Onderwijstoepassing 

De HvA heeft een onderwijsmodule ontwikkeld over zero emissie logistiek voor verschillende opleidingen (minoren en masters). In 2022 zijn de eerste onderdelen van de module gebruikt in de Master Urban Technology. Op basis daarvan heeft ook de invoering plaats gevonden in meer opleidingen (zoals de module zero emissie distributie binnen de logistieke opleiding) in 2023. De participatie van HvA in het AZED project hebben hier direct aan bijgedragen.

Actueel

Externe ontwikkelingen

Externe (markt) ontwikkelingen hebben veel invloed gehad op AZED. De markt voor elektrische bestelbussen heeft veel tijd nodig gehad om elektrische chassis-cabine varianten op de markt te brengen. De inschattingen en beloftes van fabrikanten ten tijde van de aanvang van AZED zijn ver opgeschoven. Eind 2022 konden de voertuigen besteld worden, maar gelukkig zijn in deze fase alle voertuigen geleverd. Sinds de start van het AZED-project is de congestie op het Nederlandse elektriciteitsnet zo mogelijk nog nijpender geworden. Gecombineerd met een groter wordend inzicht van alle stakeholders dat emissievrije levering essentieel is, maakt dat de relevantie van de lessen uit AZED allen maar is toegenomen. De grootste ontwikkeling qua belemmerende regelgeving is het onverwachte vervallen van de vrijstelling voor het besturen van ZE bestelauto’s van 4.250kg met een B rijbewijs. Dit betekent dat Albert Heijn het complete model van de inzet van ZE bestelauto’s voor 30 juni 2024 zal moeten oplossen. Het is tot op heden niet duidelijk op welke manier dat gaat gebeuren. 

Vooruitblik

In 2024 zal er aan het operationele laadplein ook de batterij worden verbonden. De projectpartners Total en Albert Heijn werken hier samen aan. Het laadplein zal slim worden aangestuurd met het energiemanagementsysteem (EMS) dat door Total op maat wordt ontwikkeld voor de eisen en wensen van Albert Heijn. In AZED zijn al veel lessen geleerd en resultaten geboekt. De belangrijke lessen zullen echter pas in 2024 naar boven komen bij de daadwerkelijke ingebruikname van het volledig elektrische wagenpark. Om die reden wordt er ook aan het einde van het project een evenement georganiseerd waarbij de belangrijkste ‘lessons learned’ kunnen worden gedeeld.