Warmtevoorziening Gebouwde Omgeving

Bijna alle gebouwen in Nederland vergen een aanpak om de klimaatdoelen te behalen. Dat betekent ongeveer 50.000 bestaande woningen per jaar verduurzamen vanaf 2021, en ruim voor 2030 al in een ritme van 200.000 per jaar zitten. Zo’n verbouwing is een enorme opgave.

Technieken

Uw warmte duurzamer inzetten, begint met de warmtevraag beperken. U doet dat door beter te isoleren en/of efficiëntere installatieonderdelen te gebruiken. Hierdoor vermindert de warmtevraag. Voor de warmtevraag die overblijft, kunt u aan meerdere duurzame oplossingen denken:

• Bio-energie: gebruik biomassa als bron voor duurzame warmte
• Lucht/water: omgevingswarmte, lucht of water, kunnen bij gebruik van een warmtepomp als bron dienen voor verwarming van ruimtes of tapwater
• Zonnewarmte: verwarm water of ruimtes met gratis warmte van de zon via een zonneboiler
• Bodemenergie/aardwarmte: win warmte of koude uit de ondergrond of diepere aardlagen om gebouwen en processen te verwarmen en koelen
• Warmtenetten: warmte opgewekt buiten het gebouw en geleverd door een derde partij. De warmtebron kan duurzaam zijn (biomassa, biogas, warmtekrachtkoppeling of geothermie), restwarmte van de industrie of van elektriciteitscentrales.
• Restwarmte: warmte die bij (industriële) processen overblijft kan op een duurzame manier worden ingezet als warmtebron voor de verwarming huizen en gebouwen
• Warmteopslag: door tijdelijke opslag valt flexibel om te gaan worden met vraag en aanbod, wat vooral in combinatie met warmtenetten interessant is

• Stroom voor warmte: warmte die opgewekt wordt met (duurzaam) opgewekte elektriciteit. We noemen dat ook 'power to heat'. Dit alternatief is aantrekkelijk bij een lage elektriciteitsprijs door een overschot.

Tools

Benieuwd wat het effect is van de verschillende maatregelen? En wat in uw situatie het beste werkt? De volgende instrumenten helpen bij de verkenning:

• Uniforme Maatlat Gebouwde Omgeving: rekenmodel waarmee u de effecten berekent van verschillende oplossingen voor energiebesparing en CO₂-emissie voor een wijk
• WKOtool: quick-scan om de kansen van ondiepe bodemenergie op een locatie te bepalen
• Warmteatlas Nederland: digitale kaart van Nederland waarop het warmteaanbod en de -vraag in ons land staan aangegeven

Adviesbureaus kunnen helpen bij uw plan. Zie ook de pagina rekenmodellen. Maak verder gebruik van de informatie en kennis van producenten en leveranciers van duurzame technologie. Voor meer consumentgerichte informatie: www.duurzamewarmte.nl.

Financiering

Ook de kosten spelen een rol. Kies daarom voor technologieën waarvoor u subsidie of fiscaal voordeel krijgt:

• Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE): subsidie voor in het bijzonder kleine installaties van duurzame technologieën, voor zowel particuliere als zakelijke gebruikers.
• Energie-Investeringsaftrek (EIA): de EIA biedt u fiscaal voordeel wanneer u investeert in energiezuinige technieken en duurzame energie zoals warmtepompen. Benutting van restwarmte voor bedrijfsgebouwen wordt in de EIA-lijst opgenomen.
• Hernieuwbare Energietransitie (HER+): deze subsidie heeft als doel om de energiedoelstellingen met minder kosten te halen door innovatieve projecten.
• Subsidieregeling verduurzaming voor verenigingen van eigenaars (SVVE): subsidie voor energiebesparing van uw eigen woning, voor verenigingen van eigenaren.
• Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++): deze regeling richt zich op bedrijven en (non-profit)instellingen die duurzame energie (gaan) produceren.
• Regeling Risico's dekken voor aardwarmte (RNES Aardwarmte): met deze regeling verzekert u zich tegen de financiële risico's van een misboring (ook wel 'garantieregeling aardwarmte' genoemd. 

Meer weten over de financieringsmogelijkheden vanuit de overheid? Maak gebruik van onze subsidiewijzer.

Wet- en regelgeving

Warmte leveren via een warmtenet? Gebruikmaken van bodemenergie of aardwarmte? Bij de keuze voor bepaalde technologieën kunt u te maken krijgen met specifieke wetgeving. Ook andere wetten en regels hebben een relatie tot warmte. Lees meer op Wet- en regelgeving warmte.

Data warmtetransitie

Om een goede Regionale Energie Strategie (RES) en transitievisie warmte te maken zijn betrouwbare data onmisbaar. Bekijk de data, viewers en rekenmodellen die u op weg kunnen helpen:

Data en viewers

• Leidraad onderdeel Startanalyse: de Startanalyse is een technisch-economische analyse op basis van landelijke data die door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) is gemaakt. Deze analyse biedt op buurtniveau voor vijf aardgasvrije warmtestrategieën een eerste beeld van de technisch-economische en duurzaamheidsgevolgen.
• Warmteatlas: op deze digitale, geografische kaart vindt u informatie over de warmtevraag en het warmteaanbod in Nederland. De atlas is in beheer bij RVO.
• Kaart van Nederland voor aardgasvrije gebouwen: een overzicht van, door RVO geselecteerde, innovatieve en energiezuinige projecten in de gebouwde omgeving.
• Nationaal Georegister (NGR): op deze website kunt u datasets over geothermie bekijken in een kaartviewer en kunt u deze gegevens downloaden.
• NLOG: ook op deze website over mijnbouw in Nederland vindt u informatie over geothermie. Deze website is gemaakt in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
• Energielabel: het energielabel laat onder meer zien hoe goed een huis geïsoleerd is en of er nog mogelijkheden zijn om energiebesparende maatregelen te nemen. Het energielabel is in beheer bij RVO.

Rekenmodellen

Op basis van de verzamelde data wilt u de effecten van de gekozen duurzame warmte-oplossingen mogelijk inzichtelijk maken met cijfers. U kunt uw ideeën doorrekenen met verschillende rekenmodellen. Met de uitkomsten kunt u uw keuzes goed onderbouwen. Dat helpt u in de communicatie met betrokkenen. Kijk op rekenmodellen.

Data voor overheden

Wilt u meer informatie over data voor de energietransitie? Ga dan naar Data over energietransitie voor overheden.

Masterclasses

Niet iedereen is vertrouwd met de diverse technieken en mogelijke oplossingen. We reiken u daarom tools aan die u vooral in de eerste fase inzicht geven in de toepassingsmogelijkheden. Om u vertrouwd te maken met deze tools organiseert RVO regelmatig masterclasses. Bekijk daarvoor regelmatig de agenda.

In de praktijk

• Wilt u ideeën opdoen voor verduurzaming van gebouwen? Lees de praktijkverhalen of zoek op de viewer Circulair Bouwen.
• Inspiratie opdoen? Lees meer over Green Deal aardgasvrije wijken of de Inspiratieuitgave Samen aan de slag met Aardgasvrij. 

Meer weten?

• Warmtevoorziening Industriële Omgeving
• Warmtevoorziening Agrarische Omgeving
• Warmtevoorziening Regionale aanpak