STOZ: Overzicht van digitale en hybride processen

Bij de digitale technologie voor beeldschermcontact geeft een zorgmedewerker via een beeldscherm met camera een cliënt hulp op afstand bij algemene dagelijkse handelingen. Dit gebeurt via een tablet of computer van de client zelf of die de zorgorganisatie verstrekt. Dankzij het beeldscherm en de camera zien en spreken cliënten en zorgverleners elkaar.

Behandeling in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) via apps wordt steeds gebruikelijker en staat bekend als ‘e-health’ of ‘m-health’ (mobiele gezondheid). Deze benadering maakt gebruik van mobiele applicaties om therapie, ondersteuning en monitoring op afstand te bieden.

Digitale 'Eye Movement Desensitization and Reprocessing' (EMDR) maakt gebruik van technologie, zoals videoconferentiesoftware of speciaal ontworpen apps, om EMDR-therapie op afstand mogelijk te maken. Het gebruik van digitale EMDR kan mensen helpen om toegang te krijgen tot effectieve trauma-therapie, zelfs als ze belemmeringen hebben om persoonlijk naar een therapeutisch kantoor te gaan. Het biedt een flexibele en handige optie voor mensen die baat kunnen hebben bij EMDR-therapie, maar niet in staat zijn om traditionele face-to-face sessies bij te wonen.

Behandeling in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) via e-healthplatformen maakt gebruik van een breed scala aan therapieën, ondersteuning en monitoring op afstand bieden. Door gebruik te maken van e-healthplatformen kunnen zorgverleners behandeling op maat bieden, de toegang tot zorg verbeteren, en de continuïteit van de zorg bevorderen. Het kan ook mensen helpen om meer autonomie te krijgen over hun eigen gezondheidszorg en om behandeling te ontvangen op een manier die past bij hun levensstijl en voorkeuren.

Virtual reality (VR) kan worden gebruikt voor een veelheid aan stoornissen, waaronder angst- en depressieve stoornissen, verslaving en pijn. Met een VR-bril kom je terecht in een digitale wereld waar je verschillende situaties kan nabootsen. Zo kun je bijvoorbeeld een druk plein bezoeken of instappen in een vliegtuig. Het opzoeken van stimuli in de behandelkamer is vaak ingewikkeld maar kan op deze manier met VR wel worden vormgegeven. Een cliënt zou ook thuis met een VR-bril kunnen oefenen. De verwachting is dat middels de inzet van VR de behandeling effectiever zal verlopen.

Digitale technologie voor dagstructuurondersteuning ondersteunt bij de persoonlijke dagplanning in de ouderenzorg (VVT) door herinneringen te geven voor dagelijkse handelingen en afspraken. Deze herinneringen worden doorgaans op 3 manieren toegevoegd aan een agenda die gekoppeld is aan de technologie: handmatig door een zorgmedewerker, handmatig door een mantelzorger, of automatisch via een verbinding tussen de technologie en het zorgdossier.

Digitale communicatieplatformen in de zorg maken digitale communicatie mogelijk tussen zorgverleners, cliënten en hun netwerk. Denk aan beeldbellen en het uitwisselen van bestanden, maar ook het sturen van chatberichten met vragen over het ziektebeeld, het aanvragen van herhaalrecepten, een foto sturen, of het ontvangen van testuitslagen.

Digitale consultatie, ook bekend als digitaal meekijkconsult of meedenkconsult, biedt huisartsen de mogelijkheid om eenvoudig en laagdrempelig advies te vragen aan een medisch specialist. Dit advies kan door de huisarts, in overleg met de patiënt, worden gebruikt voor het behandelplan. Hierdoor worden onnodige verwijzingen naar het ziekenhuis voorkomen en wordt de samenwerking en medische kennis tussen huisartsen en specialisten bevorderd. Het meekijkconsult is beschikbaar via een beveiligde digitale module.

Dagbesteding op afstand, met behulp van digitale middelen zoals een (zorg) tablet of computer, biedt cliënten de mogelijkheid om activiteiten thuis online te volgen. Dit kan naast of in plaats van fysieke dagbesteding, en kan eventueel op elk gewenst moment gevolgd worden. Het verwachte effect is een verhoging van het aantal cliënten zonder extra inzet van professionals.

Bij een digitale poli worden cliënten vanuit de veiligheid van hun eigen huis geholpen. Intake, behandeling en diagnostiek kunnen volledig digitaal plaatsvinden voor zowel eerste- als tweedelijns zorg.

Digitale triage en consultvoorbereiding in de huisartsenzorg helpen om consultaties efficiënter te plannen, wachttijden te verkorten, en ervoor te zorgen dat huisartsen beter voorbereid en gerichter kunnen behandelen. Dit leidt tot snellere en persoonlijkere zorg, afgestemd op de specifieke behoeften van de patiënt.

Een digitale verwijzing door de huisarts naar het sociaal domein, ook wel digitaal welzijn op recept genoemd, maakt gebruik van een nieuw verwijsprotocol. Dit protocol zorgt voor een digitale verbinding tussen het medische en sociale domein voor burgers met psychosociale klachten zonder directe medische oorzaak.

Expertise op afstand maakt het mogelijk dat een gespecialiseerde zorgverlener het herstel van een cliënt volgt via digitale beelden of foto’s. Beeldtechnologie kan deze expertise op afstand ondersteunen. Denk aan een digitale applicatie voor smartphones, tablets, laptops of smart glasses. Hiermee kunnen beelden beveiligd worden bewaard en gedeeld met het zorgteam, artsen, medisch specialisten en cliënten, wat helpt bij de diagnose.

Een glucosesensor geeft een client of zorgprofessional inzicht in de glucosewaarden en helpt bij het verbeteren van de diabetesregulatie voor clienten die dit niet meer zelfstandig kunnen meten. Hierdoor worden extra contactmomenten verminderd. Doordat het glucosepeil continu gemeten wordt, kan er tijdig worden ingegrepen, waardoor ziekenhuisbezoeken kunnen worden voorkomen. Daarnaast krijgt de behandelaar meer inzicht in het verloop van de aandoening bij de patiënt.

Een leefcirkel is bedoeld voor mensen met dementie. Een bewoner draagt een tag die zijn bewegingsruimte op maat regelt. De grootte van deze leefruimte, of leefcirkel, is persoonsafhankelijk en kan worden aangepast. De leefcirkel kan zowel binnen (intern) als buiten (extern) het verzorgingstehuis worden ingesteld. Wanneer een bewoner buiten de leefcirkel treedt of zich op een gevaarlijke locatie bevindt, wordt er een alarm gegenereerd voor de verzorgende. Dit biedt de verzorgende overzicht en rust, terwijl de bewoners veilig en zelfstandig kunnen rondlopen.

Planning met AI-software is een proces waarbij kunstmatige intelligentie (AI) wordt gebruikt om taken te plannen, schema’s te maken en beslissingen te nemen op basis van vooraf gedefinieerde doelen, beperkingen en informatie. Deze software maakt gebruik van verschillende algoritmen en technieken, zoals zoekalgoritmen, optimalisatie, machine learning en neurale netwerken, om complexe planningsproblemen op te lossen.

Bij spraakgestuurd rapporteren wordt gesproken informatie automatisch vastgelegd in een digitaal dossier in plaats van dat deze informatie handmatig wordt ingetypt. Spraakgestuurd rapporteren kan worden gebruikt in verschillende contexten, zoals zakelijke rapportage of voor medische verslaglegging.

Technologie voor stressherkenning maakt voor de gebruiker (vaak de zorgmedewerker of begeleider) inzichtelijk wanneer de cliënt, bij wie zij deze techniek inzetten, stress ervaart. Stress kan gemeten worden aan de hand van verschillende fysiologische signalen zoals hartslag, huidgeleiding (EDA), beweging, of ademhaling. Bij techniek voor stressherkenning worden deze signalen verwerkt en de informatie die hieruit gedestilleerd wordt, wordt doorgegeven aan de zorgmedewerker of begeleider.

Telemonitoring, een vorm van gezondheidszorg op afstand, is een onderdeel van medisch specialistische COPD-zorg. Bij telemonitoring worden patiënten gemonitord met behulp van online vragenlijsten en/of (medische) meetapparaten. Met deze meetapparaten kan de patiënt thuis fysiologische parameters meten, zoals het zuurstofgehalte in het bloed. Via een applicatie worden de antwoorden op de vragenlijst en de meetwaarden aan de zorgverlener doorgegeven. Daarnaast wordt bij verslechtering van de patiënt, op basis van de ingestelde grenswaarden, automatische een signaal doorgegeven.

Telemonitoring, een vorm van gezondheidszorg op afstand, maakt gebruik van technologische apparaten en communicatietechnologieën om patiënten op afstand te monitoren. Bij patiënten met diabetes type 2 wordt door de patiënt bijgehouden wat hun bloedglucose, medicatie en gewicht is. Dit kunnen ze meten met bijvoorbeeld een glucosemeter en een weegschaal en vervolgens digitaal invullen.

Telemonitoring, een vorm van gezondheidszorg op afstand, maakt gebruik van technologische apparaten en communicatietechnologieën om patiënten op afstand te monitoren. Bij patiënten met hypertensie omvat dit het volgen van vitale parameters zoals hartslag, bloeddruk en gewicht. De patiënten meten deze waarden thuis met vullen ze vervolgens digitaal in, bijvoorbeeld op een website of in een app.

Hybride medisch specialistische Inflammatory Bowel Disease (IBD)-zorg is een vorm van zorg die in het ziekenhuis en digitaal wordt gegeven. De digitale zorg wordt onder andere gefaciliteerd door de inzet van telemonitoring. Telemonitoring is een vorm van eHealth, waarbij patiënten op afstand worden gemonitord. Onder IBD vallen onder andere de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. In Nederland hebben meer dan 80.000 mensen deze diagnose. Het ziekteverloop van IBD kent periodes van opvlammingen en periodes van remissie, waardoor strikte controles van de ziekteactiviteit en het vroeg inzetten of aanpassen van de behandeling de duur van de opvlamming kan beperken en complicaties kan voorkomen.

Hybride valbeschermingstoepassingen beschermen ouderen tijdens een valongeluk, waardoor botbreuken zoals heupfracturen worden voorkomen. Deze toepassingen detecteren een valincident direct en geven het door aan de hulpverlener. Dit zorgt voor snellere hulpverlening en verbetert de veiligheid en efficiëntie van de ouderenzorg.

Valpreventie omvat verschillende processen die helpen om valongelukken bij ouderen te voorkomen, verminderen en de gevolgen ervan te beperken. Dit gebeurt door risicofactoren te identificeren en aan te passen, met als doel de impact van een val voor de burger te verkleinen en (zorg)kosten te reduceren. Dit onderdeel bestaat uit zowel valpreventie, als valsignalering, -detectie en -bescherming.

Een medicijndispenser is een apparaat waar medicatierollen in geplaatst kunnen worden. De dispenser geeft op gezette tijden een signaal wat door de cliënt herkend kan worden als 'ik moet mijn medicatie innemen'. Dan kan de persoon die de medicijnen moet nemen op de knop drukken en komt er een zakje uit de dispenser. Het apparaat snijdt het zakje open, waarna de persoon het medicatiezakje uit kan nemen. 

Ook registreert de medicijndispenser wanneer de medicatie wel of niet gepakt is. Zijn de medicijnen niet gepakt? Dan gaat er een signaal af bij de zorgorganisatie, mantelzorger of zorgcentrale. Via een app of portaal kunnen zij zien op welke medicatiemomenten de medicatie niet uit de medicijndispenser is genomen. De medicijndispenser is een hybride manier van medicatie geven omdat het aanreiken, in de vorm van medicijnen in een zakje, wordt overgenomen door de dispenser. In het traditionele zorgproces zou dit worden gedaan door een zorgmedewerker die daarvoor op gezette tijden langskomt.

Leefpatroonmonitoring geeft zorgmedewerkers en mantelzorgers inzicht in het leefpatroon van mensen die verblijven in, of onder toezicht staan van een zorgorganisatie. Sensoren in de woning, kamer en/of op de client volgen de activiteiten van de bewoner. Hierdoor krijgen zorgprofessionals en mantelzorgers direct inzicht in het welbevinden van de bewoner. Opvallende veranderingen in gedrag zijn snel zichtbaar. Deze technologie wordt ook wel leefstijlmonitoring genoemd.

Bij de digitale technologie voor beeldschermcontact geeft een zorgmedewerker via een beeldscherm met camera een cliënt hulp op afstand bij algemene, dagelijkse handelingen. Dit gebeurt via een tablet of computer van de zorgvrager zelf of die de zorgorganisatie verstrekt. Dankzij het beeldscherm en de camera zien en spreken cliënten en zorgverleners elkaar.

Het vervangen van incontinentiemateriaal bij cliënten is een arbeidsintensieve taak voor zorgverleners, die vaak zwaar fysiek werk met zich meebrengt. Bovendien gebeurt het verschonen vaak op vaste tijdstippen, wat resulteert in een gebrek aan inzicht in wanneer cliënten daadwerkelijk urineren in het incontinentiemateriaal. Dit leidt tot het te vroeg of te laat vervangen van het materiaal. Dit is niet alleen inefficiënt, maar ook kan resulteren in ongemak voor de cliënt en extra kosten voor de zorginstelling. Slim incontinentiemateriaal maakt gebruik van sensoren die zijn ingebouwd in het incontinentiemateriaal. Deze sensoren detecteren wanneer het materiaal verzadigd raakt en sturen vervolgens signalen naar een app.