Schoon koken versnelt energietransitie in Ethiopië

Grean World wil met 120.000 schonere fornuizen het verschil maken. Ondersteund door SDG 7 Results liggen ze op koers om dit doel te halen, vertelt directeur Sileshi Alemayahu.

Wat doet Grean World precies?

"Sinds 2016 werkt Grean World aan betaalbare en beschikbare schonere energie-alternatieven voor landelijke gemeenschappen in Ethiopië. We brengen zonne-energieproducten en ethanol op de markt, en we produceren en verkopen schone, betaalbare mirt- en ethanolfornuizen. De meest afgelegen gemeenschappen proberen we te bereiken met lokale – vooral vrouwelijke – ondernemers. Wij transporteren de benodigde producten naar opslagplaatsen in de dorpen, waar ze van deur tot deur worden verkocht door de ondernemers."

Waarom is dit businessmodel belangrijk voor Ethiopië?

"In dorpen in de buitengebieden van Ethiopië gebruikt meer dan 14 miljoen huishoudens nog steeds de 'three-stone stove' (drie-stenen-fornuis). Deze traditionele manier van koken op open vuur wordt nog gedaan door maar liefst 81% van de Ethiopiërs.

"Ook al is koken belangrijk in onze cultuur, deze ouderwetse kookwijze is gevaarlijk. Families lopen grote gezondheidsrisico's vanwege de giftige rook, en voedsel bevat minder voedingsstoffen omdat het niet goed gekookt wordt. De fornuizen zijn ook niet hygiënisch, wat het risico op bacteriën vergroot. Om ook deze huishoudens schoon te laten koken, bieden wij de lokaal geproduceerde mirt-fornuizen aan als optie."

Mirt-fornuizen koken schoner. Hoe werkt dat precies?

"Een mirt-fornuis wordt gemaakt van 'mortar', een mix van rivierzand en cement. Het gaat zo'n 5 jaar mee en is speciaal ontworpen om injera te bakken, het Ethiopische basisvoedsel. Tests laten zien dat mirt-fornuizen ongeveer 52% minder brandstof verbruiken, vergeleken met de three-stone stove. Het verlaagt ook de concentratie koolmonoxide in de keuken met 90%. Dat betekent: minder luchtvervuiling in huis, meer tijd over (want minder hout sprokkelen) en betere voedselkwaliteit, dus minder gezondheidsrisico's."

Waarom zijn de meeste lokale ondernemers vrouwen?

"In deze gebieden is het heel duur om een nieuwe markt op te zetten. We hebben vrouwen uit de dorpen gevraagd om mee te denken hoe we dit kunnen doen. Moeders zijn namelijk dé slachtoffers van energie-armoede in Ethiopië. Omdat in onze gemeenschap zij het voedsel bereiden, brengen ze veel tijd door in de rokerige keuken. Een andere reden is dat vrouwen bij veel sociale activiteiten in het dorp aanwezig zijn, en zo kunnen zorgen voor het verspreiden van informatie over de fornuizen.
Grean World hoopt vrouwen daarom een oplossing te bieden door ze te betrekken als ondernemers. Van de 140 lokale ondernemers die ons helpen, is 119 vrouw."

Hoe werkt dat in de praktijk?

"We trainen de lokale ondernemers om de producten te gebruiken en service te verlenen. Ze installeren het fornuis in hun eigen keuken en ervaren de functies en voordelen ervan zelf. Daarna krijgen ze een training in technische kennis en marketing-skills. Tot slot krijgen ze informatie over het verdienmodel. De ondernemers ontvangen namelijk commissie op basis van bijvoorbeeld het aantal verkochte producten, of het aantal reparaties of onderhoudsbeurten. Dan gaan ze langs de deuren om de fornuizen te verkopen in het dorp. Daarbij kunnen ze hun kennis van de lokale taal, sociale normen en regels gebruiken om hun dorpsgenoten te benaderen. Ze weten vaak wie de beslissingen neemt in huis. Zo kunnen ze de fornuizen effectief en efficiënt promoten."

Hoe draagt SDG 7 Results bij aan het bedrijf?

"Zonder SDG 7 Results kunnen we ons plan voor de energietransitie de komende 10 jaar niet realiseren. Door de hoge marktrisico's en -onzekerheden hebben we maar een beperkt budget. Gelukkig biedt deze regeling een kans om meer winst te maken, terwijl we aan ons doel werken.
In anderhalf jaar tijd – mei 2020 tot en met december 2021 – hebben we zo'n 81.134 fornuizen in de dorpen van Ethiopië verkocht. Dit is 68% van ons doel van 120.000. Dat maakt veel impact. Met het resultaatgerichte financieringsmodel van SDG 7 Results halen we dit doel zeker; we hebben nog 2 jaar te gaan!"

Wat wil Grean World in de toekomst bereiken?

"We willen schone energie-oplossingen bieden door de energietransitie van rurale gemeenschappen effectief te begeleiden. Niet alleen in Ethiopië, maar in de hernieuwbare energiemarkt wereldwijd.

"Met ons businessmodel ondersteunen we de lokale ondernemers én hun klanten op weg naar een groenere toekomst. Dit model van lokale ondernemers wérkt. Ethiopië zou het ook kunnen inzetten voor andere beleidsgebieden zoals gezondheidsonderwijs, milieu, en lager onderwijs."