Fietsen woon-werk - werkgebonden personenmobiliteit
Fietsen is goedkoop, duurzaam en houdt werknemers vitaal. 28% van het woon-werk verkeer gaat al met de fiets. Toch is er nog een hoop te winnen om meer mensen op de fiets naar het werk te krijgen. Zo gaat een kwart van de woon-werkritten onder de 5 kilometer met de auto, en voor de ritten tussen de 5 en 10 kilometer is dat ruim de helft. Er zijn veel mogelijkheden om het gebruik van de fiets onder werknemers verder te stimuleren. Op deze pagina lichten we de mogelijkheden toe.
Feiten en cijfers
Onderzoek toont aan dat mensen met een actieve vervoerwijze een beter mentaal welzijn hebben. Mensen die naar het werk fietsen of wandelen, zijn vaker tevreden, zijn minder gestresst, meer ontspannen en beleven meer vrijheid dan mensen die de auto pakken. Veel mensen vinden het niet erg om nog wat verder te fietsen. Van de woon-werkritten tussen de 10 en 15 kilometer gaat 18% met de fiets.
Toch gebruiken Nederlanders de fiets niet altijd om van en naar het werk te reizen. Gemiddeld vinden werknemers 9,5 kilometer een acceptabele fietsafstand naar het werk met de elektrische fiets. 58% van de woon-werkverkeer valt binnen die afstand.
Besparen met de fiets
Minder vervuilende uitstoot
De fiets is het meest duurzame en energie-efficiënte vervoermiddel. Een medewerker die op 7 km afstand woont en 214 dagen per jaar fietst, stoot ten opzichte van reizen per auto 434 kg CO2 minder uit. Dit is ongeveer evenveel als 20 bomen die een jaar lang CO2 uit de lucht verversen.
De winst op het gebied van duurzaamheid moeten we wel nuanceren. De fiets stimuleren alléén zal vaak niet voldoende zijn om de duurzaamheidsdoelen te halen. Dit heeft te maken met de korte afstanden die men met de fiets aflegt, ten opzichte van de auto.
Minder parkeerkosten
Als meer automobilisten op de fiets stappen, bespaart u al snel op parkeerkosten. Afhankelijk van waar uw organisatie een locatie heeft, gaat dit al snel over een paar 100 tot een paar 1000 euro aan kostenbesparing per jaar. Belangrijker is dat op het parkeerterrein ruimte ontstaat voor mensen die echt met de auto moeten komen. Dat kunt u als werkgever zelf vaststellen. Stallingskosten voor de fiets zijn een stuk lager dan parkeerkosten voor de auto.
Aan de slag
De kosten van fietsstimulering zijn sterk afhankelijk van de maatregelen die u als werkgever neemt. Het stimuleren van fietsgebruik kan kosteloos door vooral in te zetten op het benutten van de fiscale ruimte binnen de werkkostenregeling. Of u biedt een leasefietsregeling aan waarbij u de kosten van het leasebedrag inhoudt op het brutoloon.
Hoe groot is de doelgroep?
Stimuleren van het gebruik van de fiets doet u om de huidige groep fietsers te behouden en te steunen. Of om extra mensen op de fiets te krijgen. Of dat kans van slagen heeft en of dat gaat lukt, hangt af van 2 factoren:
- Hoe groot is de doelgroep die ook met de fiets kan komen, maar dat nog niet doet?
- Welke maatregelen zijn er al? Zijn die voldoende en/of voldoende bekend om de doelgroep over de streep te trekken?
Hoe krijgt u zicht op uw fietspotentieel?
U kijkt bijvoorbeeld in de HRM-administratie, u gebruikt de enquête werkgebonden personenmobiliteit, of u maakt een schatting van het aantal werknemers op fietsafstand die nu nog met de auto komen. Hiervan trekt u het aantal medewerkers af die de auto overdag nodig hebben voor het werk of in verband met handicaps. U houdt dan het fietspotentieel over.
Welke maatregelen kunt u nemen?
Als u eenmaal weet hoeveel extra impact u kunt maken met fietsstimulering, is het tijd om te starten met de maatregelen. Hierbij kunt u inzetten op regelingen, voorzieningen en communicatie. Hieronder zetten we de maatregelen voor u op een rij.
Maak gebruik van aanschafregelingen voor de fiets. Dit is aantrekkelijk voor alle medewerkers die niet over een fiets beschikken. Of medewerkers die hun eigen fiets niet geschikt vinden om mee te nemen naar het werk. De aanschafregelingen zijn aantrekkelijk om de meer luxe (bijvoorbeeld elektrische) fietsen aan te schaffen om naar het werk te komen. Deze aanschafregelingen hebben een groot fiscale component.
Een werknemer kan vrijwel gratis dagelijks van de fiets gebruik maken (buiten de aanschaf en onderhoud). Door de fietser een reiskostenvergoeding te geven wordt het fietsen al direct gestimuleerd.
De reiskostenvergoeding moet dan ook voor korte afstanden gelden. Voor sommigen vormt de aanschaf van een fiets toch een hoge drempel. Dit geldt zeker als het een elektrische fiets betreft die nodig is voor wat langere afstanden of het dagelijks werk. In zulke gevallen is het als werkgever nuttig juist hulp te bieden bij de aanschaf van een fiets. Medewerkers die de auto laten staan en voortaan per fiets naar het werk reizen besparen bij een reistafstand van 5 km al snel €500 per jaar.
Cafetaria regeling
Hierbij schaft uw werknemer een (elektrische) fiets aan. U keert vervolgens dit bedrag netto uit aan uw werknemer. U houdt tevens een zelfde bedrag in op het bruto salaris van de medewerker. Hierdoor ontstaat een bruto netto voordeel voor de werknemer. De netto uitkering die u kiest, gaat ten koste van de vrije ruimte in de werkkostenregeling.
Dit kan kostenneutraal zolang u binnen de vrije ruimte blijft. Overschrijdt u deze vrije ruimte, dan betaalt u hierover een eindheffing van 80%. De cafetariaregeling is interessant omdat u op deze wijze in veel gevallen kosteloos uw werknemers een deel van de aanschafkosten van een fiets kunt vergoeden. Ook kunt u werknemers die van deze regeling gebruikmaken een onbelaste reiskostenvergoeding uitkeren.
Renteloze lening
Een lening voor de aanschaf van een fiets mag u als werkgever renteloos aanbieden aan uw werknemers. Hiervoor geldt een nihil-waardering in de werkkostenregeling. Dit neemt de drempel van de hoge aanschafprijs van een (elektrische) fiets voor een deel weg. De medewerker betaalt de lening vervolgens terug in maandelijkse termijnen.
Wat in de praktijk ook vaak gebeurt, is dat de lening wordt terugbetaald door de reiskostenvergoeding tijdelijk in te houden. Een voordeel van de renteloze lening is dat niks kost voor u als werkgever. Daarnaast drukt deze regeling niet op de vrije ruimte binnen de werkkostenregeling.
Vergoeding voor dagelijks gebruik fiets
In 2025 kunt u als werkgever uw werknemers een onbelaste reiskostenvergoeding van maximaal € 0,23 per kilometer voor de gehele fietsafstand geven. U kunt uw werknemers ook een hogere vergoeding geven, maar dit deel is dan belast of brengt u onder in de werkkostenregeling (WKR).
Dagelijks met de fiets naar het werk is kostenefficiënt, en het is redelijk om als werkgever deze reizen te vergoeden. Als er geen ondergrens in aantal kilometers is voor de reiskostenvergoeding, wordt het vergoeden van de fiets meegenomen in de reguliere woon-werkregelingen.
Het is ook mogelijk het gebruik van de fiets nog iets meer te vergoeden. U vergroot hiermee de stimulans om te fietsen door te differentiëren in de vergoeding.
Vergoed bijvoorbeeld fietskilometers gunstiger dan het gebruik van de auto. Of hanteer bij de fiets geen ondergrens en bij de auto een ondergrens van bijvoorbeeld 10 km enkele reis. Zo stimuleert u werknemers de auto te laten staan en vaker voor de fiets te kiezen.
Fiets verstrekken
U geeft uw werknemers een fiets. De fiets wordt vervolgens eigendom van uw werknemers. Dit gaat ten koste van de vrije ruimte in de werkkostenregeling. Hierbij gelden dezelfde regels als bij het vergoeden van de fiets. Het enige verschil is dat bij de vergoeding de medewerker zelf de fiets aanschaft en het bonnetje declareert. Bij het verstrekken van de fiets geeft u de medewerker als werkgever zelf een fiets.
Fiets ter beschikking stellen
U stelt uw werknemers een fiets ter beschikking. Het eigendom van deze fiets ligt niet bij de werknemer. In de praktijk gebeurt dit veelal in de vorm van een leasefiets. Als werkgever kun je ervoor kiezen om de volledige leasekosten te betalen of tot een bepaald maximumbedrag te gaan. Als u voor dat laatste kiest, betaalt de werknemer het resterende bedrag vanuit het brutosalaris.
Met een leasefiets krijgen werknemers een goede fiets, waarbij reparaties en onderhoud vaak zijn inbegrepen. Na het contract kunnen werknemers de fiets vaak tegen een voordelig bedrag overnemen van de leasemaatschappij. De constructie waarbij de werknemer geheel of gedeeltelijk meebetaalt aan de leasekosten is voor veel werknemers echter minder gunstig dan het gebruik van een eigen fiets in combinatie met een kilometervergoeding.
Let op: als u een leasefiets aanbiedt, mag u geen onbelaste kilometervergoeding geven voor ritten met die fiets. Tevens betaalt uw medewerker een bijtelling van 7% over de catalogusprijs van de fiets.
Het aanbieden van faciliteiten of het verhogen van vergoedingen zijn niet altijd voldoende om werknemers in de doelgroep over de streep te trekken. Een actieve campagne gericht op gedragsverandering kan het laatste setje geven. Voor deze acties kunt u gebruik maken van regionale netwerken of bestaande tools (zie fietsberaad). U kunt ook een commerciële partij inschakelen die met apps en slimme acties voor een verhoging van het aandeel fiets kan zorgen.
Een droge, veilige en goed toegankelijke fietsenstalling hoort steeds meer bij de standaarduitrusting van een bedrijfspand. Voor fietsers die over langere afstand of in weer en wind komen wordt daar vaak en kleed- en doucheruimte aan verbonden.
Dit zijn faciliteiten die vanuit de eigenaar of beheerder van het pand zouden moeten worden geboden. Voor de eisen die aan een inpandige fietsenstalling zijn te stellen leest u de handreiking op www.fietsberaad.nl.
Er bestaan veel commerciële aanbieders die helpen het fietsgebruik onder werknemer te stimuleren aan de hand van apps, acties of het sparen van punten. Het gebruik van deze diensten kost u als werkgever geld, maar helpt om een verandering in gedrag door te voeren. Daarnaast kunt u terecht bij het regionale mobiliteitsnetwerk uit uw regio.
Het stimuleren van fietsgebruik onder werknemers heeft alles te maken met gedragsverandering. En het gaat om meer dan alleen regels en voorzieningen. Een nieuwe norm stellen binnen het bedrijf kost tijd.
De (gezondheids)voordelen benoemen en fietsgebruik leuk maken door middel van competities dragen bij aan een succesvolle gedragsverandering. Iemand vanuit het managementteam die hierbij het goede voorbeeld geeft en de fietsambassadeur vanuit uw bedrijf invult, kan daarbij goed helpen.
- Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
