Zakendoen in Rwanda

Inwoners en maatschappij van Rwanda

Als u zaken wilt doen in Rwanda, is het goed om de politieke achtergrond van het land te kennen. De politieke situatie is nu een paar decennia stabiel. Dat is lang niet altijd zo geweest. Nadat Rwanda in 1962 onafhankelijk werd, kende het land onrustige tijden. Spanningen tussen de 2 belangrijkste etnische groepen in het land, de Hutu's en de Tutsi's, leidden tot geweldsuitbarstingen. In 1994 escaleerde dit in een genocide, gericht op Tutsi's, gematigde Hutu's en Twa (de oorspronkelijke bewoners van Rwanda).

Sinds die tijd is de situatie veranderd. Rwanda is een stabiel en progressief land. Het grootste deel van de Rwandezen woont verspreid over het platteland. De hoofdstad is Kigali. De belangrijkste religie is het christendom, officiële talen zijn Frans, Engels en verschillende Bantoetalen. Het land grenst aan onder meer Oeganda, Burundi en Congo-Kinshasa.

Economie van Rwanda

Het gaat goed met de economie van Rwanda. De afgelopen jaren groeide de economie grofweg tussen de 6% en 8%. Van oudsher is de economie gebaseerd op landbouwproductie van vooral thee, koffie, bananen en aardappelen. Bijna driekwart van de werkzame bevolking werkt in de agrarische sector. Toch focust Rwanda steeds meer op de dienstensector.

Rwanda heeft de economische groei deels gebruikt om armoede en ongelijkheid te bestrijden. Ook wordt volop ingezet op een duurzame maatschappij, waarbij het land een voorloper is op het gebied van plastic uitbannen. Rwanda is sinds 2007 lid van de East African Community (EAC), een regionaal samenwerkingsorgaan van 6 Oost-Afrikaanse landen.

Tegenover de economische successen staan een aantal uitdagingen. Langdurige droogte vormt een dreiging voor de landbouw. Ook kan politieke onrust in de buurlanden effect hebben op de Rwandese economie.

Recente economische ontwikkelingen

In Rwanda sloeg de coronacrisis hard toe, maar de economie veerde terug. In 2021 was er ruim 10% economische groei en in 2022 ruim 8%.

Meer weten over de recente economische ontwikkelingen in Rwanda? Bekijk de beknopte analyse van de Wereldbank of lees hun uitgebreide rapport over de economische situatie van Rwanda: 'Rwanda Economic Update, January 2021: Protect and Promote Human Capital in a Post-COVID-19 World'.

Handel Rwanda - Nederland

Voor Nederland staat Rwanda op nummer 142 van de landen waar we goederen heen exporteren (voorlopige cijfers 2022). In 2021 bedroeg de export van Nederlandse goederen naar Rwanda € 40,0 miljoen.

Meer weten? De volgende bronnen bieden meer handelscijfers van Rwanda:

• Bekijk het overzicht van de handel tussen Rwanda en Nederland op Trademap van het International Trade Center (ITC). Via criteria kunt u aanpassen of u naar 'import' of 'export' kijkt.
• Bekijk de website van het Centraal Bureau voor Statistiek voor informatie over de Nederlandse handel met Rwanda.
• U vindt het bruto nationaal product, economische groei, demografische gegevens en meer in onze factsheet over Rwanda.

Handelsrelatie EU-Rwanda

Rwanda valt onder het 'Everything But Arms'-stelsel van de EU. Dat houdt in dat alle producten uit Rwanda, behalve wapens en munitie onder voorwaarden tarief- en quotumvrij geïmporteerd kunnen worden in de EU. Kijk voor meer informatie op Access2Markets. Bent u nog niet bekend met Access2Markets? Bekijk dan eerst ons stappenplan hoe u Access2Markets kunt gebruiken.

Zakelijke kansen in Rwanda

In Rwanda liggen er kansen in veel sectoren. Denk aan landbouw, infrastructuur, fintech, duurzame energie en tuinbouw.

Heeft u vragen over zakendoen in Rwanda? Of zoekt u zakenpartners in de landbouw of een andere sector? Neem dan contact op met onze landenadviseurs voor Rwanda. Zij kunnen u meer vertellen over de sectoren en u helpen aan wetten en regels te voldoen.

Landbouw

In Rwanda zijn er kansen voor Nederlandse ondernemers in de landbouw. Op de website Agroberichten vindt u gedetailleerde informatie van de Landbouwraad Rwanda. Onder meer over de zuivel, aardappel- en tuinbouwsector. Vooral de Nederlandse successen in de Rwandese tuinbouw vallen op en laten zien dat er in die sector volop kansen liggen. Op de website staat ook contactinformatie van de Landbouwraad.

Infrastructuur

Wilt u in een Rwanda een infrastructuurproject uitvoeren? Voor de voorbereidende fase hiervan kunt u misschien financiering krijgen via Invest International. Zo is er geld beschikbaar voor bijvoorbeeld haalbaarheidsstudies, milieueffectrapportages of conceptuele ontwerpen. Ook voor de uitvoering van een project kan Invest International financiering bieden. Bijvoorbeeld met een subsidie, garantie of lening.

Lees op de website van Invest International meer over:

• de voorwaarden voor financiering;
• openstaande aanbestedingen;
• opties voor bedrijven, overheden en beleggingsfondsen.

Hernieuwbare energie

In Rwanda is er behoefte aan verbetering en uitbreiding van de elektriciteitsvoorziening. De meeste kansen liggen in levering van elektriciteit, die niet via het algemene elektriciteitsnetwerk loopt (off-grid). Maar ook on-grid zijn er mogelijkheden. Er liggen er kansen op het gebied van:

• zonne-energiesystemen die niet aan het net gekoppeld zijn (off-grid solar home systems);
• kleine elektriciteitsnetwerken (mini-grids);
• verbeteren en leggen van transmissielijnen;
• leveren van materieel en advies voor projecten;
• technische ondersteuning, projectontwerp en training van monteurs.

Digitalisering en fintech

Digitalisering heeft prioriteit voor spelers die ontwikkeling stimuleren in Rwanda, waaronder de Rwandese overheid. Fintechbedrijven kunnen met hen samenwerken om digitale producten te introduceren.

Er liggen kansen op het gebied van:

• digitale financiële diensten in de landbouwsector;
• digitale verzekeringsproducten- en diensten;
• vermogensbeheer via innovatieve technologie (WealthTech);
• beheer van regelgevende processen in de financiële sector (RegTech) en cyberveiligheid;
• business process outsourcing (bpo);
• data-analyse.

Bekijk het rapport Fintech in Rwanda Market Scan op de website van Traide.org voor meer informatie.

Ondernemen in Rwanda

Rapporten die u helpen bij ondernemen in Rwanda

Op de website van Traide.org vindt u diverse rapporten die kunnen helpen bij zakendoen in Rwanda.

Ease of Doing Business

Bij de Wereldbank vindt u informatie over alle praktische zaken die komen kijken bij het starten van een eigen bedrijf in Rwanda. In de rubriek 'Ease of Doing Business' vindt u informatie over bouwvergunningen, de registratie van onroerend goed en het betalen van belastingen. Rwanda staat op plaats 38 in de Ease of Doing Business (2020).

Let op: De Wereldbank heeft onregelmatigheden gevonden in de ranglijsten van 2018 en 2020. Na intern onderzoek (pdf) is besloten om met de Doing Business-rapporten te stoppen. De Wereldbank werkt momenteel aan de nieuwe methode B-READY om een betrouwbare ranglijst te maken. Deze is nog niet beschikbaar. Kijk voor updates op de website van de Wereldbank.

De Rwanda Development Board (RDB)

De Rwanda Development Board (RDB) helpt u ook bij zakendoen. U kunt deze overheidsorganisatie zien als de Rwandese tegenhanger van RVO.

De RDB biedt volop informatie over een bedrijf starten in Rwanda en over de kansrijke sectoren in het land. Houd er wel rekening mee dat deze informatie geschreven is ter promotie van zakendoen in Rwanda.

Hulp bij financiering nodig?

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland helpt u graag uw financiering rond te krijgen. Lees op onze pagina Subsidies en financiering voor internationaal ondernemen hoe wij u kunnen helpen.

Kijk ook in de Subsidiewijzer welke subsidies voor Rwanda mogelijk zijn.

Praktijkverhaal: Gezonde mais helpt tegen ondervoeding in Rwanda

Bekijk onderstaande video, of lees het praktijkverhaal, van een ondernemer die hielp om de productie van maïs in Rwanda te verbeteren. RVO ondersteunt dit project via de SDG Partnerschapfaciliteit (SDGP).

Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen

Internationaal zakendoen biedt kansen, maar kent ook uitdagingen. Deze vragen om een goede voorbereiding. Let erop dat u op een maatschappelijk verantwoorde manier onderneemt in het buitenland. Zo kunt u helpen de lokale situatie te verbeteren, bouwt u aan een goede reputatie en een toekomstbestendige onderneming.

De Nederlandse overheid verwacht dat u als ondernemer de risico's voor mens en milieu in uw bedrijfsvoering én in de internationale waardeketen in kaart brengt. En dat u de negatieve gevolgen daarvan voorkomt en aanpakt. Ook moet u hierover communiceren. Dit heet due diligence (gepaste zorgvuldigheid). Hierbij volgt u de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen over maatschappelijk verantwoord ondernemen.  

Onderzoek de risico's

Ondernemen is niet zonder risico's. Elk land biedt uitdagingen. De volgende bronnen geven u een eerste indruk van mogelijke IMVO-risico's. Het is belangrijk dat u deze zelf goed onderzoekt, voordat u zakendoet in het buitenland. Blijf ook op de hoogte van lokale ontwikkelingen.

• MVO Risico Checker (MVO Nederland)
• Corruption Perceptions Index (Transparency International)
• Human Development Index (Verenigde Naties) - Kies het land bovenaan in het uitklapveld.
• Status van conflicten (Crisis Group)
• ThinkHazard (Wereldbank)
• Reisadvies (Ministerie van Buitenlandse Zaken) - Vul het land in.

Meer weten of hulp nodig?

• Bekijk onze informatie over internationaal maatschappelijk verantwoord zakendoen.
• Het IMVO-steunpunt helpt u op weg met advies en informatie om maatschappelijk verantwoord ondernemen en due diligence toe te passen.

Exportregels voor Rwanda

Documenten en procedures

De volgende bronnen bieden ook informatie over exportregels:

• De KVK heeft meer informatie over exportdocumenten.
• De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) geeft informatie over exportprocedures bij dierlijke producten en plantaardige producten.
• De Douane van Rwanda biedt informatie over exportregels.
• Op de website Rwanda Trade vindt u allerlei praktische informatie over exporteren naar Rwanda.

Tijdelijke invoer

Rwanda is niet aangesloten bij de ATA-conventie. U kunt bij tijdelijke invoer dus ook geen ATA-Carnet gebruiken.

Hulp van de ambassade

De ambassade in Kigali staat klaar om u te helpen bij al uw ondernemersvragen. De medewerkers ter plekke kennen de lokale markt, signaleren kansen en geven praktische tips. Bovendien kunnen zij deuren openen die voor anderen gesloten blijven.

Lijkt de plaatselijke overheid niet mee te willen werken of zijn er andere drempels? Vaak kent de ambassade de mensen die deze obstakels weg kunnen nemen. Bij zakelijke conflicten kunnen de ambassademedewerkers u in contact brengen met juristen en fiscalisten.

Bekijk de contactinformatie van de ambassade op de website Nederland Wereldwijd. Daar vindt u ook het reisadvies voor Rwanda.

Op de website Agroberichten buitenland vindt u informatie over de landbouwraad in Kampala (Oeganda). Deze houdt zich ook bezig met Rwanda.

Meer weten?

• Bekijk onze artikelen, tips en meer over Zakendoen in Afrika.
• Kijk bij World Integrated Trade Solution (een initiatief van de Wereldbank en UNCTAD) voor statistieken over Rwanda.
• Het National Institute of Statistics Rwanda biedt statistieken over allerlei economische en sociale onderwerpen.
• Kijk wat handelsakkoorden en handelsbelemmeringen voor uw handel kunnen betekenen.
• Lees onze do's-and-don'ts voor tips over de zakencultuur in Rwanda.