Richt het energiesysteem in uw regio in met integraal programmeren

Als provincie neemt u het initiatief voor het opstarten van de programmeercyclus en het opzetten van een werkorganisatie. Provincie, gemeenten en netbeheerders maken hierin afspraken over het proces dat ze gaan doorlopen. U start de samenwerking en zorgt ervoor dat u 'dezelfde taal' spreekt.

In deze stap levert u samen een plan van aanpak (voorheen startnotitie) op. In het plan van aanpak staan:

• Doel en uitgangspunten
• Besluitvorming (hoe neemt u de besluiten?)
• Werkorganisatie (hoe werkt u samen?)
• Schaalniveau (nationaal, provinciaal, lokaal?)
• Op te leveren producten (welke beleidsstukken gaat u schrijven?)
• Planning
• Monitoring (wie houdt toezicht en controleert?)
• Groeimodel
• Kosten (en wie betaalt die?)
• Aanpak van dringende problemen op het gebied van netcongestie

In de eerste stap onderzoekt u de situatie zoals die nu is. Denk hierbij aan de energie-infrastructuur en vraag en aanbod van energie.

Ook kijkt u naar de verwachte ontwikkelingen in uw regio op basis van onder meer plannen van sectoren en de investeringsplannen van de netbeheerders. Op basis hiervan kunt u een inschatting maken van de ontwikkeling van de vraag naar energie.

Verder maakt u in deze stap afspraken over het uitwisselen van data en wie verantwoordelijk is voor welk deel van het proces.

In stap 2 stelt u samen een energievisie op. Een energievisie heeft meerdere vormen: deze kan heel concreet en richtinggevend zijn over specifieke locaties in uw regio, of juist wat abstracter met vooral algemene uitgangspunten. Maar de energievisie beschrijft in ieder geval hoe het energiesysteem zich ontwikkelt in uw regio, op welke locaties, en wanneer. En deze geeft richting aan de keuzes voor de (middel)lange termijn. Het document 'Bouwstenen voor een energievisie' helpt u bij het opstellen van de energievisie.

Wilt u meer hulp bij het opstellen van de energievisie? Dan kunt u gebruikmaken van het Expertteam Integraal Programmeren (ETIP). Het ETIP bestaat uit een kleine groep energiesysteemexperts van TNO, netbeheerders en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Het ETIP:

• Ondersteunt u bij de uitwerking van de (concept)energievisies. Dit doet het team met de kennis en ervaring die ze opdeden bij andere studies over het energiesysteem;
• Deelt goede voorbeelden en aandachtspunten uit (concept)energievisies;
• Doet een check op het provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (pMIEK) 2.0. Het ETIP:
  • Bekijkt overlap tussen verschillende pMIEKs;
  • Maakt een koppeling tussen verschillende projecten;
  • Haalt goede voorbeelden uit eerdere pMIEKs;
  • Adviseert verbeteringen voor pMIEKs.

U kunt als energyboard gebruikmaken van het ETIP wanneer u dat nodig vindt. Stuur hiervoor een e-mail naar energiesysteem@rvo.nl. Het ETIP biedt haar hulp vrijwillig aan. Belangrijk om te weten:

• RVO is het centrale aanspreekpunt van het ETIP. U krijgt na uw e-mail een kort (online) intakegesprek met het ETIP en RVO. Samen bespreekt u welke vragen er zijn en of het ETIP die kan beantwoorden.
• RVO bewaart elke vraag. Samen met de experts zorgen we ervoor dat iemand vanuit het expertteam de vraag beantwoordt. Deze antwoorden sturen we zo snel mogelijk naar u op. De antwoorden delen we ook met andere energyboards als dat nuttig is.

Naast de energievisie stelt u in deze stap een afwegingskader op. Dat gebruikt u om ontwikkelvarianten te beoordelen in stap 4. Wilt u weten wat er in ieder geval in het afwegingskader moet staan? Kijk dan op pagina 34 van de handreiking 'Integraal Programmeren in het energiesysteem'.

In de 3^e stap ontwerpt u samen een aantal mogelijkheden voor de ontwikkeling van de energie-infrastructuur en het inpassen van energie-flexibiliteit (opslag en conversie van energie).

Deze ontwikkelvarianten bestaan uit concrete projecten in uw regio (bijvoorbeeld een uitbreiding van een energiestation of een nieuwe waterstofleiding). En de effecten van deze projecten op bijvoorbeeld de aanleg van woonwijken en de verduurzaming van industrie.

Het is in deze stap waarschijnlijk nog niet mogelijk om 'complete' ontwikkelvarianten te ontwikkelen. U kunt wel nadenken over:

• Het voorrang geven aan projecten die al op de planning staan bij netbeheerder(s);
• De impact van de plannen van sectoren, en welke plannen voorrang moeten krijgen;
• Projecten die in de toekomst misschien nodig zijn op basis van de verwachte ontwikkelingen.

In stap 4 beoordeelt u de ontwikkelvarianten met behulp van het afwegingskader uit stap 2. Daarna maakt u samen bestuurlijke keuzes. Welke projecten moeten op basis van deze analyse voorrang krijgen?

De bestuurlijke keuzes die u maakt zet u in het provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (pMIEK). Dit geeft een overzicht van de projecten en een korte beschrijving per project.

Op 19 juni 2024 verscheen de handleiding pMIEK. De handleiding geeft provincies, gemeenten en netbeheerders regels voor samenwerking in de 2^e ronde van de pMIEK's. De handleiding beschrijft hoe u tot een pMIEK komt en aan welke eisen deze moet voldoen. U kunt de handleiding meteen gebruiken. De pMIEK's moeten op 1 februari 2025 klaar zijn.

De handleiding biedt u sturing en stelt minimale eisen aan het pMIEK-proces en de projecten. Dit maakt het voor u duidelijk hoe de selectie van pMIEK-projecten tot stand moet komen. Daarnaast geeft de handleiding beter inzicht in hoe projecten in de investeringsplannen van de netbeheerder doorwerken in de ruimtelijke besluiten van overheden en het nationale MIEK.

In de 5^e stap vertaalt u de keuze voor een samenhangend pakket aan projecten naar de praktijk. Dit betekent dat het pakket een plek krijgt in:

• Ruimtelijk beleid van overheden
• Plannen van sectoren
• Investeringsbeslissingen van netbeheerders
• Het nationaal MIEK
• Mogelijke acties van marktpartijen (zoals het realiseren van 'flexopties')

Het document hieronder helpt u bij het maken van de pMIEK-uitvoeringsaanpak. Deze uitvoeringsaanpak heeft 2 doelen: het opstellen van acties en afspraken om projecten uit de pMIEK sneller te realiseren, en om deze acties en afspraken te bewaken. Het resultaat van de pMIEK-uitvoeringsaanpak is de pMIEK-actielijst.