Fosfaatdifferentiatie
Heeft u uw landbouwgrond laten bemonsteren en analyseren? Dan weet u de fosfaattoestand van uw grond. Deze is onderverdeeld in klassen. Hoe lager de klasse van uw grond, hoe meer fosfaat u mag gebruiken. Dit noemen we fosfaatdifferentiatie.
U kunt zich aanmelden van 1 maart tot en met 17 mei in de Gecombineerde opgave.
Voorwaarden voor deze regeling
- Een geaccrediteerd laboratorium heeft uw landbouwgrond bemonsterd. Uw grond zit in klasse arm, laag, neutraal of ruim. Het lab bemonsterde volgens het juiste bemonsteringsprotocol. Het protocol dat geldt vanaf 2021 staat onderaan deze pagina.
- U heeft van het lab een analyserapport. Hierin staat de fosfaattoestand van uw grond. Vanaf 2021 gebeurt dat met P-CaCl2- en P-Al-getallen. Eerder stonden in een rapport PAL- en Pw-getallen. De getallen geeft u uiterlijk 17 mei door in de Gecombineerde opgave. Het rapport bewaart u op uw bedrijf.
- De dag waarop de grond is bemonsterd is op 15 mei maximaal 4 jaar geleden. Anders is opnieuw bemonsteren en een nieuwe analyse nodig. Meer hierover leest u hieronder bij Hoe lang is een rapport geldig.
- Hoeveel extra fosfaat u mag gebruiken ziet u in de blauwe tabellen op deze pagina. U gebruikt voor de extra fosfaat alleen kunstmest, dierlijke mest en organische mest. Heeft u derogatie? Volgens de voorwaarden bij die regeling mag u geen fosfaat uit kunstmest gebruiken.
Welke getallen uit het rapport gebruiken
Vanaf 2021 gebruikt u altijd P-CaCl2- en P-Al-getallen. Heeft u een analyserapport van vóór 2021? Dan heeft u meestal alleen PAL- en Pw-getallen. U gebruikt dan die getallen. Als het rapport van vóór 2021 de oude (PAL/Pw) én de nieuwe (P-CaCl2/P-Al) getallen heeft, mag u kiezen.
Hoe lang is een rapport geldig
Hieronder ziet u tot wanneer u een analyserapport mag gebruiken. We kijken daarbij naar de dag van het bemonsteren.
| Dag van het bemonsteren | Geldig tot en met |
|---|---|
| 16 mei 2018 t/m 15 mei 2019 | 15 mei 2022 |
| 16 mei 2019 t/m 15 mei 2020 | 15 mei 2023 |
| 16 mei 2020 t/m 31 december 2020 | 15 mei 2024 |
Hoeveel fosfaat gebruiken
In de tabellen hieronder ziet u in welke klasse uw grond valt. En hoeveel fosfaat u (per hectare) op de grond mag gebruiken. Er is onderscheid tussen grasland en bouwland. Tabel 1 en 2 gebruikt u als u PAL en Pw getallen gebruikt. Tabel 3 en 4 voor P-CaCl2- en P-Al-getallen. In het vak waar het P-CaCl2- en het P-Al-getal elkaar kruisen, ziet u de klasse van de fosfaattoestand van het perceel. Klasse hoog is de standaard gebruiksnorm. Deze percelen geeft u niet op voor fosfaatdifferentiatie.
| PAL-getal | Klasse | Norm |
|---|---|---|
| > 50 | Hoog | 75 kg |
| 41 t/m 50 | Ruim | 90 kg |
| 27 t/m 40 | Neutraal | 95 kg |
| 16 t/m 26 | Laag | 105 kg |
| < 16 | Arm | 120 kg |
| Pw-getal | Klasse | Norm |
|---|---|---|
| > 55 | Hoog | 40 kg |
| 46 t/m 55 | Ruim | 60 kg |
| 36 t/m 45 | Neutraal | 70 kg |
| 25 t/m 35 | Laag | 80 kg |
| < 25 | Arm | 120 kg |
| P-CaCl2 | P-Al <21 | P-Al 21 t/m 30 | P-Al 31 t/m 45 | P-Al 46 t/m 55 | P-Al > 55 |
|---|---|---|---|---|---|
| < 0,8 | Arm - 120 kg | Laag - 105 kg | Laag - 105 kg | Neutraal - 95 kg | Ruim - 90 kg |
| 0,8 t/m 1,4 | Arm - 120 kg | Laag - 105 kg | Neutraal - 95 kg | Ruim - 90 kg | Ruim - 90 kg |
| 1,5 t/m 2,4 | Laag - 105 kg | Neutraal - 95 kg | Ruim - 90 kg | Ruim - 90 kg | Hoog - 75 kg |
| 2,5 t/m 3,4 | Neutraal - 95 kg | Ruim - 90 kg | Ruim - 90 kg | Hoog - 75 kg | Hoog - 75 kg |
| > 3,4 | Ruim - 90 kg | Ruim - 90 kg | Hoog - 75 kg | Hoog - 75 kg | Hoog - 75 kg |
| P-CaCl2 | P-Al <21 | P-Al 21 t/m 30 | P-Al 31 t/m 45 | P-Al 46 t/m 55 | P-Al > 55 |
|---|---|---|---|---|---|
| < 0,8 | Arm - 120 kg | Arm - 120 kg | Arm - 120 kg | Laag - 80 kg | Laag - 80 kg |
| 0,8 t/m 1,4 | Arm - 120 kg | Arm - 120 kg | Arm - 120 kg | Laag - 80 kg | Neutraal - 70 kg |
| 1,5 t/m 2,4 | Arm - 120 kg | Arm - 120 kg | Laag - 80 kg | Neutraal - 70 kg | Ruim - 60 kg |
| 2,5 t/m 3,4 | Arm - 120 kg | Laag - 80 kg | Neutraal - 70 kg | Ruim - 60 kg | Hoog - 40 kg |
| > 3,4 | Laag - 80 kg | Laag - 80 kg | Neutraal - 70 kg | Ruim - 60 kg | Hoog - 40 kg |
Topografische percelen groter dan 5 hectare
Heeft u een perceel groter dan 5 hectare? Dan laat u meerdere mengmonsters nemen en krijgt u meer analyseresultaten. U berekent het gewogen gemiddelde om de fosfaattoestand van uw hele topografische perceel te bepalen. Een voorbeeldberekening vindt u bij de veelgestelde vragen onderaan deze pagina.
Rekenhulp bij berekenen gewogen gemiddelde
Voor analyses met P-CaCl2- en P-Al-getallen kunt u de eerste 'Rekenhulp fosfaatdifferentiatie inclusief fosfaatindicator' gebruiken. Voor oudere analyses met PAL- en Pw-getallen gebruikt u de tweede 'Rekenhulp fosfaatdifferentiatie'. U hoeft bij een rapport met PAL en Pw alleen een gewogen gemiddelde te berekenen als het Bemonsteringsprotocol Fosfaatdifferentiatie en Derogatie is gebruikt.
Wanneer en hoe aanmelden
U kunt zich aanmelden van 1 maart tot en met 17 mei. Dit doet u in de Gecombineerde opgave.
Na uw aanmelding
Na het versturen van de Gecombineerde opgave ziet u direct een ontvangstbevestiging in het scherm. Deze kunt u zelf bewaren, maar staat ook in Mijn dossier onder Documenten. De ontvangstbevestiging is uw aanmeldbewijs en laat u zien bij een controle.
Veelgestelde vragen
Wilt u meer weten? Wij hebben voor u de veelgestelde vragen over fosfaatdifferentiatie verzameld.
Vóór 2021 waren er 2 bemonsteringsprotocollen: het eerste is het Bemonsteringsprotocol Fosfaatdifferentiatie en Derogatie. Dit protocol mocht alleen gebruikt worden bij klasse laag, neutraal en ruim. Het tweede is het Bemonsteringsprotocol Fosfaatarme en -fixerende gronden. Dit een uitgebreider protocol dat eerst vooral werd gebruikt bij klasse arm, maar het mocht bij alle klassen. Hieronder staan beide protocollen.
Nieuw bemonsteringsprotocol vanaf 2021
Vanaf 2021 is er nog maar één bemonsteringsprotocol. Dit protocol staat onderaan op deze pagina over fosfaatdifferentiatie. Dit mag u voor alle fosfaattoestanden gebruiken. Er is dus geen apart bemonsteringsprotocol meer voor grond uit fosfaatklasse arm.
Ja, P-CaCl2 wordt ook wel het P-PAE-getal genoemd. Heeft u een analyserapport waar P-PAE-getallen in staan? Dit zijn dus de P-CaCl2-getallen. Op onze website gebruiken wij alleen de term P-CaCl2.
Analyseverslagen uit 2020 en 2021 met P-CaCl2 en P-Al zijn 4 jaar geldig. Ook als uw laboratorium nog niet aan de normen uit het nieuwe bemonsteringsprotocol voldoet. Laboratoria konden tot en met 30 juni 2021 accreditatie aanvragen bij de Raad voor Accreditatie. Ze hebben dan een jaar de tijd om accreditatie te krijgen. In dat jaar mogen ze wel P-Cacl2- en P-AL-analyses uitvoeren.
Ja, dat mag als het analyserapport nog geldig is. Het maakt niet uit dat het rapport van een vorige gebruiker is.
Als het perceel gesplitst wordt en daarvoor is bemonsterd, werkt dat ook zo. De nieuwe gebruiker van een perceeldeel hoeft niet opnieuw te laten bemonsteren. Het eerdere rapport over het hele perceel mag hij dan gebruiken.
Bestaat uw topografische perceel uit meerdere gewaspercelen? En is dit perceel 5 hectare (ha) of groter? Dan berekent u voor dit perceel een gewogen gemiddelde. De verhouding grasland-bouwland maakt niet uit.
Heeft het topografische perceel meerdere gebruikers? Alleen de delen die u zelf in gebruik heeft, tellen mee voor het gewogen gemiddelde.
Een voorbeeld: uw topografische perceel is 7,5 ha. Dit bestaat uit: 3,25 ha grasland en 4,25 ha bouwland. Er wordt een monster genomen van het grasland en van het bouwland.
Oude bemonsteringsprotocol Analyseresultaten met PAL en Pw
Resultaat 3,25 ha grasland: 35,3 PAL en 39,9 Pw
Resultaat 4,25 ha bouwland: 37,1 PAL en 42,3 Pw
U berekent alleen een gewogen gemiddelde als bemonsterd is met het Protocol Fosfaatdifferentiatie en Derogatie. Dit is een eigen methode, die is gebaseerd op de W-methode, zig-zagmethode of kruislingse bemonstering. U rekent altijd met hele getallen. U rondt de analyseresultaten vanaf 0,5 af naar boven.
Gewogen gemiddelde van het perceel:
(3,25 ha grasland x 35) + (4,25 ha bouwland x 37) / 7,5 = 36 PAL
(3,25 ha grasland x 40) + (4,25 ha bouwland x 42) / 7,5 = 41 P w
Deze getallen geeft u door in de Gecombineerde opgave.
Nieuwe bemonsteringsprotocol Analyseresultaten met P-CaCl2 en P-Al
Resultaat 3,25 ha grasland: 1,3 P-CaCl2 en 35 P-Al
Resultaat 4,25 ha bouwland: 1,5 P-CaCl2 en 37 P-Al
U berekent altijd een gewogen gemiddelde. Het maakt niet uit welke methode is gebruikt van het Bemonsteringsprotocol fosfaattoestand bepalen. Dit protocol staat onderaan op deze pagina over fosfaatdifferentiatie.
Gewogen gemiddelde van het perceel:
(3,25 ha grasland x 1,3) + (4,25 ha bouwland x 1,5) / 7,5 = 1,41 P-CaCl2
(3,25 ha grasland x 35) + (4,25 ha bouwland x 37) / 7,5 = 36 P-Al (U mag het eindgetal afronden, vanaf 0,5 naar boven)
Deze getallen geeft u door in de Gecombineerde opgave.
Percelen met analyses volgens oude én nieuwe protocol
Is een deel van het perceel bemonsterd volgens het oude protocol en een ander deel volgens het nieuwe protocol? Dan kunt u geen gewogen gemiddelde uitrekenen van deze delen. De perceeldelen die bemonsterd zijn volgens het oude protocol horen bij elkaar. Hiervan berekent u als dat nodig is een gewogen gemiddelde. Ook de perceeldelen met het nieuwe protocol horen bij elkaar. Ook hiervan berekent u als dat nodig is een gewogen gemiddelde. Hoe u dat doet, ziet u hierboven in de voorbeelden.
Bij nieuwe protocol grens voor bemonsteringseenheden
In het nieuwe bemonsteringsprotocol mogen bij de gestratificeerde bemonsteringsmethode de bemonsteringseenheden niet groter zijn dan 20 hectare. In het oude bemonsteringsprotocol bestond deze regel nog niet. Het was toen niet nodig om een gewogen gemiddelde te berekenen. Door de nieuwe grens in het nieuwe protocol is dit veranderd.
Ja dat mag, als uw grond wordt bemonsterd volgens een eigen methode van het laboratorium. Samenvoegen kan niet als uw grond wordt bemonsterd volgens de gestratificeerde steekproef.
Voorwaarden voor het samenvoegen
De totale oppervlakte van de samengevoegde percelen mag dan niet groter zijn dan 5 hectare. De individuele percelen moeten aangrenzend zijn en mogen niet groter zijn dan 2,5 hectare. Heeft u het nieuwe topografische perceel laten bemonsteren volgens een eigen methode van het laboratorium? Dan is er één monster genomen en is er ook maar één analyseresultaat. De uitkomst van deze analyse is dan de fosfaattoestand voor het gehele nieuwe topografische perceel.
Wanneer is het aangrenzend?
Percelen die direct aan elkaar grenzen en niet doorsneden worden door verharde paden, wegen of waterwegen. Gaat het om een landbouwsloot? Dan mag samenvoegen wel.
Zolang de Gecombineerde opgave nog open is, kunt u veranderingen en aanvullingen voor fosfaatdifferentiatie doorgeven. Ook wanneer u de opgave al heeft verstuurd. Voorwaarde is wel dat analyseresultaten uiterlijk 15 mei van dat jaar zijn vastgesteld. En dat u in de Gecombineerde opgave heeft aangegeven dat u voor dat perceel fosfaatdifferentiatie wilt gebruiken.
Tot en met 2 december 2024 kunt u uw opgave nog aanpassen. Daarna kunt u een verandering of aanvulling alleen nog schriftelijk doorgeven.
Nee. Uw grond in het buitenland telt niet mee voor de gebruiksnormen. U kunt die grond daarom niet aanmelden voor fosfaatdifferentiatie.
Ja, dat mag. U berekent dan een gewogen gemiddelde van de resultaten. Hoe u dat doet, leest u hierboven bij Hoe bereken ik het gewogen gemiddelde van de fosfaattoestand?
- Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
