Russische dwerghamster
Hieronder leest u de beoordeling over dit dier.
Algemene informatie
| Familie | Cricetidae |
|---|---|
| Subfamilie | Cricetinae |
| Genus | Phodopus |
| Soort | Phodopus sungorus |
| Gedomesticeerd | Nee |
| Kruising | Nee |
| Volwassen grootte |
|
| Gewicht | 22-25 g |
| Dieet | Omnivoor |
| Natuurlijke leefomgeving |
|
| Levensverwachting | 9-15 maanden wild, 24 maanden gevangenschap. |
| IUCN-status | “Least Concern” |
| CITES | Niet vermeld |
Risicoklasse D
Bij de Russische dwerghamster zijn in drie risicocategorieën voor “gezondheid en welzijn dier” één of meerdere risicofactor(en) vastgesteld. Hierdoor valt de Russische dwerghamster in risicoklasse D.
Samenvatting beoordeling van de Russische dwerghamster
Indien er sprake is van één of meerdere relevante ernstige zoönose(n) die slechts met gespecialiseerde maatregelen beheersbaar is/zijn wordt de risicofactor aangekruist (!), maar telt deze niet mee in de eindscore. Indien er sprake is van een relevante ernstige zoönose die niet of nauwelijks beheersbaar is of er sprake is van risico op ernstige letselschade komt de diersoort direct onder risicoklasse F te vallen (XF). Indien de risicofactor van toepassing is, wordt deze aangekruist (X).
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Zoönosen | ! (signalerend) | Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over het aan- of afwezig zijn van hoog-risico zoönotische pathogenen, maar bij meerdere sympatrische en aanverwante soorten binnen de familie (Cricetidae) zijn de hoog-risico zoönotische pathogenen influenza A virus H5N1, Seoul hantavirus, Coxiella burnetii, Anaplasma phagocytophilum, Tick-borne encephalitis en Yersinia pestis aangetoond. Dit leidt tot een signalerende toepassing. |
| Letselschade | De risicofactor in deze risicocategorie is niet van toepassing. |
| Risicocategorie | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| Voedselopname | In deze risicocategorie zijn geen risicofactoren van toepassing. | |
| Ruimtegebruik/veiligheid |
|
|
| Thermoregulatie | De Russische dwerghamster is aangepast aan een steppeklimaat. | |
| Sociaal gedrag |
|
Beoordeling per risicofactor
Risico's voor de mens
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG1 | ! (signalerend) | Er is geen wetenschappelijke literatuur gevonden over het aan- of afwezig zijn van hoog-risico zoönotische pathogenen, maar bij meerdere sympatrische en aanverwante soorten binnen de familie (Cricetidae) zijn de hoog-risico zoönotische pathogenen influenza A virus H5N1 (Pavlova et al., 2016; Shriner et al., 2012), Seoul hantavirus (Lin et al., 2012), Coxiella burnetii (Burgdorfer et al., 1963), Anaplasma phagocytophilum (Pulscher et al., 2018), Tick-borne encephalitis (Bakhvalova et al., 2006) en Yersinia pestis (Kiefer et al., 2012) aangetoond. Dit leidt tot een signalerende toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| LG2 | Op basis van de grootte, morfologie en het gedrag van de Russische dwerghamster is het niet aannemelijk dat de dieren ernstig letsel zullen veroorzaken bij de mens (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
Risico's voor dierenwelzijn/diergezondheid
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| V1 | De Russische dwerghamster is een omnivoor (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V2 | De Russische dwerghamster heeft geen hypsodonte gebitselementen (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V3 | De Russische dwerghamster is voornamelijk nachtactief. De activiteit begint laat na zonsondergang en duurt c.3-4 uur. In enkele gevallen kunnen individuen 2-3 uur na zonsopkomst nog actief zijn. Russische dwerghamsters spenderen hun actieve tijd grotendeels aan foerageren en verplaatsen zich c.60-70 m van hun hol per nacht (Pardiñas et al., 2017). Russische dwerghamsters doen aan larderhoarden (Bartness, 1997; Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| V4 | Het dieet van de Russische dwerghamster bestaat voornamelijk uit zaden en groene plantdelen. Insecten vormen een klein deel van het dieet (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| R1 | Russische dwerghamsters hebben een kleine home range en verplaatsen zich gemiddeld tussen de 60 (vrouwtjes) en 70 (mannetjes) meter van het hol vandaan om te foerageren. Home ranges van mannetjes overlappen regelmatig in tegenstelling tot die van vrouwtjes, die zelden overlappen (Pardiñas et al., 2017; Wynne-Edwards & Lisk, 1987). Russische dwerghamsters vertonen territoriaal agressief gedrag en beschikken over anogenitale klieren die ze gebruiken om hun territorium te markeren, maar hebben een kleine home range (Feoktistova et al., 2019; Scotti et al., 2008). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R2 | X | Russische dwerghamsters gebruiken een afgezonderde nestplaats voor het werpen en grootbrengen van jongen, als nachtrustplaats en voor voedselopslag (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| R3 | De Russische dwerghamster is schichtig en vlucht behendig en doelgericht naar dekking bij tekenen van gevaar (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| R4 | X | Russische dwerghamsters graven uitgebreide holensystemen met 2-6 ingangen, één kamer om te nestelen en specifieke kamer(s) voor voedselopslag (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| R5 | Voor Russische dwerghamsters zijn er geen specifieke omgevingselementen essentieel (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| T1 | X |
Russische dwerghamsters leven in een steppeklimaat (Pardiñas et al., 2017; Schultz, 2005). De gemiddelde minimumtemperatuur op de steppes van Siberië en Kazachstan waar Russische dwerghamsters voorkomen is 5 °C (met een uiterste minimumtemperatuur van -41 °C) en de gemiddelde maximumtemperatuur is 8 °C (met een uiterste maximumtemperatuur van 32 °C). De gemiddelde jaarlijkse neerslaghoeveelheid is 400 mm en de luchtvochtigheid is gemiddeld 60%, fluctuerend van 40 tot 90% afhankelijk van het seizoen (Meteoblue, 2020; Schultz, 2005). Russische dwerghamsters zijn fysiologisch en gedragsmatig aangepast aan koude omgevingstemperaturen (Ruf et al., 1991). De thermoneutrale zone van de Russische dwerghamster ligt tussen de 20 en 26 °C (Heldmaier & Steinlechner, 1981). De Russische dwerghamster is aangepast aan een steppeklimaat. Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| T2 | Uit gedetailleerd gedragsonderzoek is niet gebleken dat Russische dwerghamsters gebruik maken van een speciale zoel-, koel- of opwarmplaats (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. | |
| T3 | Uit gedetailleerd gedragsonderzoek is niet gebleken dat Russische dwerghamsters gebruik maken van een speciale zoel-, koel- of opwarmplaats (Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom niet van toepassing. |
| Risicofactor | Van toepassing | Toelichting |
|---|---|---|
| S1 | X | Russische dwerghamsters hebben een monogame leefwijze (Castro & Matt, 1997; Pardiñas et al., 2017; Sawrey et al., 1984). In tegenstelling tot de nauwverwante Campbell’s dwerghamster (P. campbelli), helpt het mannetje niet bij het grootbrengen van de jongen (Lupfer-Johnson et al., 2009; Miedel & Hankenson, 2015). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| S2 | X | Russische dwerghamsters leven paarsgewijs en zijn territoriaal. Home ranges van mannetjes overlappen, in tegenstelling tot die van vrouwtjes (Pardiñas et al., 2017; Wynne-Edwards & Lisk, 1987). Zowel mannetjes als vrouwtjes hebben een duidelijke lineaire dominantiehiërarchie binnen hetzelfde geslacht (Gammie & Nelson, 2005; Górecki & Błaszczyk, 2017; Wynne-Edwards, 1998). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
| S3 | X | Vrouwtjes zijn vanaf c.4 maanden geslachtsrijp, maar dit kan versnellen in het bijzijn van een mannelijke soortgenoot. Vrouwtjes kunnen 3-6 keer per jaar werpen. Vrouwtjes zijn polyoestreus en hebben een postpartum oestrus. Vrouwtjes zijn 18 dagen drachtig en krijgen per worp 5-7 jongen. Russische dwerghamsters hebben een paarseizoen van april tot en met september, maar enkele vrouwtjes kunnen zich jaarrond voortplanten. Russische dwerghamsters en Campbell’s dwerghamsters (P. campbelli) hebben de meest gecomprimeerde reproductieve cyclus van alle placentale zoogdieren. Vrouwtjes kunnen direct postpartum paren na een tweede worp baren terwijl ze de eerste worp nog spenen, allemaal binnen de span van 36 dagen (Miedel & Hankenson, 2015; Pardiñas et al., 2017). Deze risicofactor is daarom van toepassing. |
Verwijzingen
Bakhvalova, V. N., Dobrotvorsky, A. K., Panov, V. V., Matveeva, V. A., Tkachev, S. E. & Morozova, O. V. (2006). Natural Tick-Borne Encephalitis Virus Infection among Wild Small Mammals in the Southeastern Part of Western Siberia, Russia. Tick-Borne and Zoonotic Diseases. 6(1). 32-41.
Bartness, T. J. (1997). Food hoarding is increased by pregnancy, lactation, and food deprivation in Siberian hamsters. Am J Physiol. 272(1). 118-125.
Burgdorfer, W., Pickens, E. G., Newhouse, V. F. & Lackman, D. B. (1963). Isolation of Coxiella burnetii from Rodents in Western Montana. The Journal of Infectious Diseases. 112(2). 181-186.
Castro, W. L. R. & Matt, K. S. (1997). Neuroendocrine Correlates of Separation Stress in the Siberian Dwarf Hamster (Phodopus sungorus). Physiology & Behavior. 61(4). 477-484.
Feoktistova, N. Yu., Chernova, O. F. & Meshcherskii, I. G. (2013). Decorative Forms of Hamsters of the Genus Phodopus (Mammalia, Cricetinae): Analysis of Genetic Lines Distribution and Features of Hair Changes. Biology Bulletin Reviews. 3(1). 57-72.
Feoktistova, N. Yu., Kropotkina, M. V., Potashnikova, E. V., Gureeva, A. V., Kuznetsova, E. V. & Surov, A. V. (2019). Speciation in Allopatric Species of the Hamster Subfamily Cricetinae (Rodentia, Cricetidae). Biology Bulletin Reviews. 9(3). 230-242.
Gammie, S. C. & Nelson, R. J. (2005). High Maternal Aggression in Dwarf Hamsters (Phodopus campbelli and P. sungorus). Aggressive Behavior. 31. 294-302.
Górecki, M. T. & Błaszczyk, B. (2017). Social dominance and wheel running in females of Djungarian hamster (Phodopus sungorus). European Journal of Ecology. 3(1). 76-79.
Heldmaier, G. & Steinlechner, S. (1981). Seasonal pattern and energetics of short daily torpor in the Djungarian hamster, Phodopus sungorus. Oecologia. 48. 265-270.
Kiefer, D., Dalantai, G., Damdindorj, T., Riehm, J. M., Tomaso, H., Zöller, L., Dashdavaa, O., Pfister, K. & Scholz, H. C. (2012). Phenotypical Characterization of Mongolian Yersinia pestis Strains. Vector-Borne and Zoonotic Diseases. 12(3). 183-188.
Lin, X., Guo, W., Wang, W., Zou, Y., Hao, Z., Zhou, D., Dong, X., Qu, Y., Li, M., Tian, H., Wen, J., Plyusnin, A., Xu, J. & Zhang, Y. (2012). Migration of Norway Rats Resulted in the Worldwide Distribution of Seoul Hantavirus Today. Journal of Virology. 86(2). 972-981.
Lupfer-Johnson, Hanson, K. L. & Edwards, L. E. (2009). Social Cues Influence Foraging in Dwarf Hamsters (Phodopus campbelli). Journal of Comparative Psychology. 123(2). 226-229.
Meteoblue. (2020). Omsk, Russia. Opgehaald van Meteoblue: https://www.meteoblue.com/en/weather/historyclimate/climateobserved/oms…;
Miedel, E. L. & Hankenson, F. C. (2015). Biology and Diseases of Hamsters. In J. G. Fox, G. M. Otto, M. T. Whary, L. C. Anderson & K. R. Pritchett-Corning (3rd ed.), Laboratory Animal Medicine (pp. 209-245). Amsterdam: Elsevier.
Pardiñas, U. F. J., Myers, P., León-Paniagua, L., Ordóñez Garza, N., Cook, J. A., Kryštufek, B., Haslauer, R., Bradley, R. D., Shenbrot, G. I. & Patton, J. L. (2017). Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). In D. E. Wilson, T. E. Lacher Jr. & R. A. Mittermeier, Handbook of the mammals of the world. 7. Rodents II (pp. 204-535). Barcelona: Lynx Edicions.
Pavlova, E. V., Kirilyuk, E. V. & Naidenko, S. V. (2016). Occurrence Pattern of Influenza A Virus, Coxiella burnetii, Toxoplasma gondii, and Trichinella sp. in the Pallas Cat and Domestic Cat and Their Potential Prey Under Arid Climate Conditions. Arid Ecosystems. 6(4). 277-283.
Pulscher, L. A., Moore, T. C., Caddell, L., Sukhbaatar, L., von Fricken, M. E., Anderson, B. D., Gonchigoo, B. & Gray, G. C. (2018). A cross-sectional study of small mammals for tick-borne pathogen infection in northern Mongolia. Infection Ecology & Epidemiology. 8(1). 1450591.
Reuss, S., Schaeffer, D. F., Laages, M. H. & Riemann, R. (2000). Evidence for increased nitric oxide production in the auditory brain stem of the aged dwarf hamster (Phodopus sungorus): an NADPHdiaphorase histochemical study. Mechanisms of Ageing and Development. 112(2). 125-134.
Ruf, T., Klingenspor, M., Preis, H. & Heldmaier, G. (1991). Daily torpor in the Djungarian hamster (Phodopus sungorus): interactions with food intake, activity, and social behaviour. J Comp Physiol B. 160(6). 609-615.
Sawrey, D. K., Baumgardner, D. J., Campa, M. J., Ferguson, B., Hodges, A. W. & Dewsbury, D. A. (1984). Behavioral patterns of Djungarian hamsters: An adaptive profile. Animal Learning & Behavior. 12(3). 297-306.
Schultz, J. (2005). The Ecozones of the World: The Ecological Divisions of the Geosphere (2nd ed.). Stuttgart: Springer.
Scotti, M. L., Belén, J., Jackson, J. E. & Demas, G. E. (2008). The role of androgens in the mediation of seasonal territorial aggression in male Siberian hamsters (Phodopus sungorus). Physiology & Behavior. 95(5). 633-640.
Shriner, S. A., van Dalen, K. K., Mooers, N. L., Ellis, J. W., Sullivan, H. J., Root, J. J., Pelzel, A. M. & Franklin, A. B. (2012). Low-Pathogenic Avian Influenza Viruses in Wild House Mice. PLoS ONE. 7(6). e39206.
Ushakova, M. V., Kroporkina, M. V., Feoktistova, N. Yu. & Surov, A. V. (2012). Daily Torpor in Hamsters (Rodentia, Cricetinae). Russian Journal of Ecology. 43(1). 62-66.
Wynne-Edwards, K. E. (1998). Evolution of parental care in Phodopus: Conflict between adaptations for survival and adaptations for rapid reproduction. Amer Zool. 38. 238-250.
Wynne-Edwards, K. E. & Lisk, R. D. (1987). Differences in Behavioral Responses to a Competitive Mating Situation in Two Species of Dwarf Hamster (Phodopus campbelli and P. sungorus). Journal of Comparative Psychology. 102(1). 49-55.
