H2GROw – Op weg met waterstof in Groningen (2017-2023)
Holthausen, EnergyStock en Resato hebben samen met ESA, Century en de gemeente Groningen (als “first movers” op het gebied van de inzet van de H2-elektrische voertuigen) met flankerend onderzoek gericht op best-practice-ontwikkeling en
-evaluatie onder leiding van Hanzehogeschool Groningen, de keten van hernieuwbare H2-productie, distributie, aflevering en gebruik in H2-elektrische voertuigen in een realistische gebruiksomgeving (proeftuin) getest, doorontwikkeld en gdemonstreerd. Hiermee hebben ze een belangrijke impuls gegeven aan H2-elektrisch rijden en een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van “de groene waterstof-economie in Noord-Nederland” zoals uitgewerkt in de plannen van de Noordelijke Innovation Board.
Locatie(s)
Experimentele ontwikkeling:
- Holthausen: Hoogezand/Groningen
- Century: Groningen
- ESA: Groningen
- Hanzehogeschool Groningen: Groningen
- EnergyStock: Groningen
Investeringen:
- H2 tankstation/vulpunt: Rouaanstraat 57, 9723 CC Groningen
- H2-elektrische voertuigen: Groningen
Deelnemers / type organisatie / rol
- Holthausen Energy Points B.V. (HEP/HCT) - Klein bedrijf - Investeerder en exploitant waterstof vulpunt (Holthausen Energy Points B.V. – HEP), en ontwikkeling en validatie ombouwtechnologie (Holthausen Clean Technology – HCT, Business Unit van HEP)
- EnergyStock B.V. (ENERGYSTOCK) - Groot bedrijf - Via haar dochter EnergyStock B.V. biedt Gasunie een conversiedienst voor de omzetting van hernieuwbare elektriciteit naar hernieuwbare waterstof (HyStock Zuidwending) HCES zal ten behoeve van de waterstofvoorziening van haar tankstation van deze dienst gebruik maken. Tevens is EnergyStock eindgebruiker door inzet van een H2-elektrisch voertuig.
- C.G. Holthausen B.V. (CG HOLT) - Midden bedrijf - Transport en distributie H2 van conversielocatie (HyStock) naar tankstation(s)
- Resato International B.V. (RESATO) - Midden bedrijf - Leverancier H2 Fueling oplossingen (fast-fill H2 vulpunt). Resato is leverancier in het project (essentiële uitbestedingsrelatie).
- Autobedrijven ESA Groningen B.V. (ESA) - Groot bedrijf - Eindgebruiker door inzet/exploitatie van H2-elektrische trucks voor lease/verhuur als “fleetowner” aan de gemeente Groningen. Betrekt ombouwdiensten voor ombouw trucks naar H2-elektrisch van HCT, ontwikkelt en test binnen project een onderhoudsprogramma voor H2-elektrische trucks. Onderzoekt nieuwe PDC’s voor H2-elektrisch vervoer.
- Century Autogroep B.V. (CENTURY) - Groot bedrijf - Eindgebruiker door inzet/exploitatie H2-elektrische voertuigen (bestelwagens) voor lease/verhuur als “fleet owner” aan Gemeente Groningen en anderen (DonkerGroen, Nije Stee). Betrekt ombouwdiensten voor ombouw bestelwagens van HCT. Ontwikkelt en test binnen project een onderhoudsprogramma voor H2-elektrische bestelwagens. Onderzoekt nieuwe PDC’s voor H2-elektrisch vervoer.
- Gemeente Groningen (GRON) - Overheid - Eindgebruiker door inzet/gebruik H2-elektrische voertuigen in gemeentelijk domein (inzet via leaseovereenkomst met ESA en Century).
- Hanze Hogeschool Groningen – Entrance (HHG) - Onderzoeks-organisatie - Onderzoek Maatschappelijke Kosten en Baten (MKBA) met inbegrip van gebruikerservaringen, maatschappelijke aspecten, TCO en vaststelling best practises, alsmede bijdrage aan disseminatie kennis/ervaring uit project.
Resultaten en doelstellingen
De projectuitvoering was verdeeld in de volgende vijf werkpakketten:
• WP A: Realisatie en inbedrijfstelling H2 Fueling Station (I)
• WP B: Ombouw conventionele voertuigen naar H2-elektrisch, en oplevering hiervan (I)
• WP C: Doorontwikkeling voertuig ombouw technologie en H2-elektrische PDC’s (EO)
• WP D: Flankerend onderzoek best practises, gebruikerservaring en draagvlak (EO)
• WP E: Disseminatie en kennisverspreiding (-)
Binnen de context van werkpakket A is aan de Bronholmstraat in Groningen een Waterstof
tankstation gerealiseerd welke geschikt is voor het leveren van waterstof aan trucks op 350 bar en
aan bestel- en personenvoertuigen op 500 bar. Het tankstation wordt inmiddels ruimschoots benut
door diverse gebruikers.
Binnen de context van werkpakket B zijn een 12 -tal voertuigen door Holthausen Clean Technologie
omgebouwd naar een waterstof-elektrsche aandrijving. Dit betreft acht bestelbussen welke via
Century zijn uitgeleverd aan eindgebruikers op huurbasis (gemeenten Groningen en Noorderveld)
en in eigendom (EnergyStock). Een viertal trucks is door Holthausen via ESA op huurbasis
uitgeleverd aan de eindgebruiker gemeente Groningen. De Trucks zijn uitgerust voor specifieke
toepassingen (Haakarm, Kolkenzuiger, KCA inname en Spoelwagen), zodat deze waterstof
aangedreven uitvoeringen binnen een breed toepassingsdomein worden getest en ingezet.
Holthausen Clean Technology heeft de ontwikkelervaring en gebruikerservaringen met de
uitgeleverde voertuigen binnen werkpakket C gebruikt voor doorontwikkeling en verdere
standaardisatie van haar ombouw-oplossingen gericht op kwaliteitsverbetering en kostenreductie.
Hiermee heeft ze zich verder kunnen ontwikkelen als een specialist in waterstoftechnologie voor de
mobiliteit.
Flankerend onderzoek naar de gebruikerservaringen met H2 Vulpunt en H2 Voertuigen alsmede
naar de Maatschappelijke Kosten en Baten is binnen het project uitgevoerd door Hanzehogeschool
Groningen. Behalve de Total Cost of Ownership speelt ook de operationele inzetbaarheid een
belangrijke rol voor de acceptatie. Voor langere afstanden en zwaarder transport biedt waterstofelektrisch
rijden meer mogelijkheden dan batterij-elektrisch rijden. Een verdere kostendaling van
waterstofelektrische voertuigen is gewenst voor een breder uitrol in de markt.
Binnen werkpakket E hebben projectpartners een breed scala aan disseminatie en kennisverspreidende activiteiten verricht.
Door de uitvoering van dit project hebben de projectpartners een belangrijke stap gezet in de missie naar de introductie van zero emissie mobiliteit. Er is binnen het project één waterstof tankstation in de stad Groningen gerealiseerd, en er zijn 10 waterstof elektrische voertuigen gebouwd en uitgeleverd welke vrijwel dagelijks worden ingezet. Gebruikers maar tevens de omgeving wordt zo geconfronteerd met de toepassing van waterstof. Voor Holthausen heeft het project geleid tot een zeer sterke verdere versterking van haar kennis en expertise op het gebied van waterstof en de ombouw van voertuigen. Ze heeft enkele te modulaire oplossingen hiervoor kunnen ontwikkelen en testen. ESA en Century hebben als één van de eerste autobedrijven ervaring kunnen opdoen met de afzet van waterstof-elektrische voertuigen en hebben hiervoor via het verhuurmodel een mogelijkheid gevonden en getest waarmee dit soort innovatieve oplossingen in deze fase het beste op de markt kunnen worden geïntroduceerd.
Het is voor de ontwikkeling en toename van zero emissie mobiliteit en in het bijzonder ook voor de rol van waterstof vulpunten en voertuigen hierin van belang dat er een versnelling ontstaat in de toepassing en uitrol. De realisatie van een voldoende dekkend netwerk van waterstof tankstations is hierin essentieel, echter ook de aanschaf van waterstof-elektrische voertuigen dient verder
gestimuleerd te worden. De hoge meerkosten vormen thans nog een te grote barrière voor aanschaf en inzet. Ook is aandacht gewenst voor de productie en de levering/toepassing van groene waterstof in de mobiliteit omdat dit van groot belang is voor het draagvlak voor de inzet van waterstof.
Financiële bijdrage
De financiële bijdrage vanuit de eerste tender van DKTI Transport bedraagt € 2.000.000.
DKTI Transport
Meer informatie over DKTI Transport.
