Sancties Rusland
De Europese Unie heeft sancties ingesteld tegen Rusland. Nederlandse bedrijven moeten zich hieraan houden. Dit kan gevolgen hebben voor uw bedrijf als u zakendoet in Rusland of met een Russische partij. Lees verder voor een actueel overzicht van de sancties en waar u meer informatie vindt.
Check of de sancties uw bedrijf raken
U kunt op verschillende gebieden te maken krijgen met de EU-sancties en de Russische tegensancties. Doe onderzoek met de volgende informatie:
Sancties per sector
De sancties tegen Rusland raken veel sectoren. Hieronder vindt u per sector de belangrijkste aandachtspunten. Wilt u een uitputtend overzicht? Neem dan de officiële sanctieteksten door.
'Geen Rusland-clausule' in contracten
EU-exporteurs moeten in hun contract opnemen dat wederuitvoer naar Rusland en wederuitvoer voor gebruik in Rusland van bepaalde gevoelige goederen en technologie verboden is. Dit geldt als EU-exporteurs verkopen, leveren, overdragen of exporteren naar een derde land, met uitzondering van partnerlanden. De clausule gaat over verboden goederen en technologie, die worden gebruikt in Russische militaire systemen. Deze goederen en technologie zijn op het slagveld in Oekraïne gevonden, of zijn van cruciaal belang voor de ontwikkeling, productie of het gebruik van die Russische militaire systemen, evenals op luchtvaartgoederen en -wapens.
Meer informatie: EU-verordening 833/2014, artikel 12 octies.
Om welke HS-codes het gaat in deze sector, vindt u in EU-verordening 833/2014. Hieronder staat per productgroep aangeven in welk artikel of in welke bijlage u moet kijken.
- Er is een importverbod voor zeevruchten en sterke drank uit Rusland.
Meer informatie: bijlage XXI. - Er is een exportverbod voor verschillende producten uit de sierteelt, waaronder bollen, knollen, rozen, rododendrons en azalea's.
Meer informatie: bijlage XXIII. - Er is een exportverbod voor bepaalde luxegoederen, waaronder sommige etenswaren.
Meer informatie: artikel 3 nonies en bijlage XVIII.
- Er is een exportverbod voor verschillende staalproducten, die vooral bedoeld zijn voor gebruik in de bouw. Bijvoorbeeld bruggen, maar ook machines als vorkheftrucks, kranen, etc.
- Er is ook een exportverbod voor verschillende soorten producten, die de bouwsector gebruikt. Bijvoorbeeld smeltovens, elektrische generatoren en onderdelen voor machines.
Meer informatie: EU-verordening 833/2014, artikel 3 quater en deel C van bijlage XXIII.
- Er is een import- en exportverbod voor wapens en gerelateerde producten, diensten en ondersteuning, waaronder civiele vuurwapens.
- Er is een exportverbod voor bepaalde producten en technologieën voor tweeërlei gebruik naar Rusland, of producten die hieraan gerelateerd zijn. Tweeërlei gebruik of 'dual use' betekent dat de goederen meestal een normale (civiele) toepassing hebben, maar dat ze ook militair gebruikt kunnen worden.
- Er is een verbod op de levering van technische ondersteuning of tussenhandel met betrekking tot dual use-producten voor gebruik in Rusland of door personen in Rusland.
- Er is een exportverbod voor producten die kunnen bijdragen aan de militaire en technologische versterking van Rusland of de ontwikkeling van zijn defensie- en veiligheidssector.
Meer informatie: EU-verordening 833/2014, artikel 2 bis, artikel 4 en bijlage VII. - Er is een verbod op doorvoer door Rusland van goederen en technologie uit de EU die kunnen bijdragen aan de Russische wapen-, vliegtuig- en ruimtevaartindustrie.
Lees hoe u bepaalt welke producten onder de sancties vallen en welke uitzonderingen er zijn.
De details van deze sancties vindt u in EU-verordening 833/2014. Hieronder staat per onderwerp, waar u moet kijken in de verordening.
Energie en mijnbouw
In artikel 1 staat wat er onder de energiesector (sub u) en mijnbouwsector (ook wel 'sector delfstofwinning' genoemd, sub x) valt.
- Nieuwe investeringen in de Russische energie- en mijnbouwsector zijn verboden.
Meer informatie: artikel 3 bis. - Er zijn verregaande uitvoerbeperkingen voor materiaal, technologie en diensten in de energiesector.
Meer informatie: artikel 2 bis. - Er is een exportverbod voor bepaalde apparatuur, technologie en dienstverlening voor olieraffinagetechnologieën, diepwater olie-exploratie en -productie, Arctische olie-exploratie en -productie, en schalie-olieprojecten in Rusland.
Meer informatie: artikel 3 en bijlage II.
Industrie en grondstoffen
- Er is een importverbod voor (producten van) ijzer en staal uit Rusland. Ook daaraan gerelateerde diensten zijn verboden.
Meer informatie: bijlage XVII. - Voor importeurs zijn er strengere invoerbeperkingen voor gesanctioneerde ijzer- en staalproducten, die in een derde land zijn verwerkt. Importeurs moeten bewijzen dat de gebruikte grondstoffen niet uit Rusland komen.
Meer informatie:- EU-verordening 833/2014, artikel 3 octies, lid 1, punt d.
- Douane, Invoer staal- en staalproducten - uitleg.
- EU, FAQ over import, aankoop en vervoer van gesanctioneerde goederen (pdf). Zie pagina 9 - 15.
- Er is een importverbod voor cement, hout, kunstmest, ruw- en spiegelijzer, koperdraad, aluminiumdraad, folie, buizen en pijpen.
Meer informatie: bijlage XXI. - Er is een importverbod voor steenkool en andere vaste fossiele brandstoffen.
Meer informatie: bijlage XXII. - Er is een exportverbod voor reactiemotorbrandstof ('jet fuel') naar Rusland.
Meer informatie: bijlage XX. - De aankoop, invoer en overdracht van ruwe olie en geraffineerde olieproducten uit Rusland is verboden. Er zijn tijdelijke uitzonderingen voor EU-lidstaten die erg afhankelijk zijn van Russische voorraden.
Meer informatie:- artikel 3 quaterdecies en bijlage XXV;
- Q&A, naleving van de sancties; waar kan ik mijn import van aardgascondensaten melden?
- Er is een exportverbod op steenkool, inclusief cokeskool (die wordt gebruikt in Russische industriële installaties).
Meer informatie: bijlage XXIII. - Er is een verbod op de aankoop, invoer en overdracht van goud en gouden juwelen.
Meer informatie: bijlage XXVI en XXVII; en artikel 3 sexdecies. - Er is een importverbod op vaseline, verschillende soorten was, bitumen, asfalt, synthetisch rubber en zwarte koolstof.
Meer informatie: artikel 3 decies en deel C van bijlage van XX. - Er is een importverbod op vloeibaar propaangas (LPG). Tot 20 december 2024 zijn bestaande contracten van voor 19 december 2023 uitgezonderd.
Meer informatie: artikel 3 decies en bijlage XXI.
- Er is een verbod op leningen en investeringsproducten voor de Russische overheid, de Centrale Bank en daaraan verbonden personen of entiteiten.
Controleer of uw zakenpartners onder de sancties vallen. - Russen mogen niet meer in effecten handelen in de EU. Hieronder vallen ook cryptomunten.
Meer informatie: EU-verordening 833/2014. - Meerdere Russische banken zijn afgesloten van het internationale betalingssysteem SWIFT. Voor veel banken geldt ook een volledig transactieverbod.
Meer informatie: sancties tegen Russische banken. - Er is een meldplicht voor de overdracht van geld (en andere financiële middelen) van meer dan € 100.000 uit de EU door in de EU gevestigde entiteiten, die eigendom zijn van - of onder zeggenschap staan van - een in Rusland gevestigde entiteit, een Russische onderdaan of een natuurlijke persoon die in Rusland verblijft.
Meer informatie: EU-verordening 833/2014, artikel 5 novodecies.
Bekijk ook de aandachtspunten bij betalingsverkeer met Rusland.
- Er gelden sancties tegen cybertoeleveranciers voor de Russische krijgsmacht.
Controleer of uw zakenpartners onder de sancties vallen. - Er geldt een exportverbod voor onder meer:
- verrekijkers, nachtzicht- en radionavigatieapparatuur;
- camera's en lenzen;
- elektrische generatoren;
- speelgoeddrones;
- laptops en harde schijven;
- radars, kompassen en magneten;
- luchtfilters;
- elektronische componenten en materialen voor chips;
- (test)machines voor computeronderdelen.
Deze goederen staan onder meer op de lijst van goederen die kunnen bijdragen tot versterking van de Russische industriële capaciteit. Zij mogen ook niet doorgevoerd worden door Rusland.
Meer informatie: EU-verordening 833/2014, artikel 3 duodecies en bijlage XXIII; en artikel 3 quater en deel C van bijlage XXIII en bijlage VII.
- Er is een exportbeperking op 15 technologische goederen, die zijn gevonden op het slagveld in Oekraïne, en op apparatuur die nodig is om deze goederen te maken.
Meer informatie: EU-verordening 833/2014, artikel 2 bis en bijlage VII. - Er geldt een doorvoerverbod voor bepaalde gevoelige goederen, waaronder geavanceerde technologie. Deze mogen niet vanuit de EU via Rusland naar derde landen worden uitgevoerd.
Meer informatie: EU-verordening 833/2014, artikel 2 bis, lid 1 bis en bijlage VII.
De details van deze sancties vindt u in EU-verordening 833/2014. Hieronder staat per punt, waar u moet kijken in de verordening.
- Er is een exportverbod voor luchtvaartonderdelen en -reparaties, gerelateerde financiële diensten en aanvullende goederen die in de luchtvaart worden gebruikt, waaronder turbojets. Voor sommige goederen geldt ook een doorvoerverbod.
Meer informatie: artikel 3 quater en bijlage XI en XX. - Het luchtruim van de EU is gesloten voor alle Russische vliegtuigen.
Meer informatie: artikel 3 quinquies. - Er gelden sancties tegen grote bedrijven in de luchtvaartsector.
Controleer of uw zakenpartners onder de sancties vallen. - Schepen die varen onder de Russische vlag mogen geen toegang krijgen tot havens in de EU. (Het 'havenverbod'.) Zie de kop 'Maritieme sector' op deze pagina.
Meer informatie: artikel 3 sexies bis. - Er is een verbod op wegtransport voor Russische en Belarussische transportbedrijven. Hieronder valt een volledig verbod op goederenvervoer naar de EU met vrachtwagens met Russische aanhangwagens en opleggers.
Meer informatie: artikel 3 ter decies. - Er is een exportverbod voor auto's met een motorvermogen boven de 1.900 cm³. Hieronder vallen ook zware vrachtwagens (en hun reserveonderdelen); nieuwe, tweedehands, elektrische en hybride voertuigen; opleggers en speciale voertuigen zoals sneeuwscooters.
Meer informatie:- artikel 3 quater en deel C van bijlage XXIII;
- artikel 3 duodecies + bijlage XXIII.
- Er is een verbod op doorvoer door Rusland van goederen en technologie uit de EU die zouden kunnen bijdragen aan de Russische wapen-, vliegtuig- en ruimtevaartindustrie.
- Er gelden sancties tegen grote bedrijven in de machinebouw.
Controleer of uw zakenpartners onder de sancties vallen. - Er is een exportverbod op bepaalde machines naar Rusland, waaronder machine-onderdelen, pompen en machines voor het bewerken van metaal.
- Er is een exportverbod op onderdelen die worden gebruikt in de scheepvaart, zoals (onderdelen van) turbines voor de aansturing van schepen, waterpompen.
- Er is een volledig verbod op bepaalde typen machineonderdelen.
Meer informatie vindt u in EU-verordening 833/2014:
- artikel 3 quater, deel C van bijlage XXIII
- artikel 3 duodecies en bijlage XXIII
- verschillende andere bijlagen
De details van deze sancties vindt u voornamelijk in EU-verordening 833/2014. Hieronder staat per punt, waar u moet kijken in de verordening.
- Schepen met een Russische vlag krijgen geen toegang tot havens en sluizen in de EU. Dit geldt voor schepen die op 24 februari 2022 en daarna onder de Russische vlag voeren. Ook vaartuigen die door het Russische Scheepvaartregister (Russian Maritime Register of Shipping, RMRS) geklasseerd en/of gecertificeerd zijn krijgen geen toegang.
Meer informatie: artikel 3 sexies bis. - Vaartuigen die schip-tot-schiptransfers uitvoeren krijgen geen toegang tot EU-havens, als zij waarschijnlijk in strijd handelen met het olie-importverbod voor Russische olie of het prijsplafond van de G7-coalitie. Vaartuigen moeten het de autoriteiten minstens 48 uur van te voren laten weten als zij een schip-tot-schiptransfer uitvoeren in de EU.
Meer informatie: artikel 3 sexies ter. - Er is een verbod op toegang tot EU-havens voor vaartuigen die hun navigatievolgsysteem manipuleren of uitzetten als zij Russische olie vervoeren, waarvoor het olie-importverbod of het G7-prijsplafond geldt.
Meer informatie: artikel 3 sexies quater. - Er zijn beperkingen voor de export van goederen en technologie voor de zeescheepvaart en radiocommunicatietechnologie.
Meer informatie: bijlage XVI. - Er gelden sancties tegen grote bedrijven in de scheepsbouwsector.
Controleer of uw zakenpartners onder de sancties vallen. - Alle transacties met het Russische maritieme register zijn verboden.
Meer informatie: Besluit 2022/1909 van de Raad. - Er is een meldplicht voor de verkoop van olietankers naar derde landen, die kunnen bijdragen aan omzeiling van het olieprijsplafond.
Meer informatie: artikel 3 quindecies en artikel 3 octodecies.
Kunst, cultuur en luxegoederen
- Economische goederen (waaronder kunst en cultuurgoederen) die van mensen op de sanctielijst zijn, moeten bevroren worden.
- Transacties en uitvoer van luxegoederen (goederen die meer dan € 300 waard zijn) naar personen, bedrijven en organisaties in Rusland, of voor gebruik in Rusland, zijn verboden. Onder luxegoederen vallen ook bepaalde kunstvoorwerpen, voorwerpen voor verzamelingen en antiquiteiten.
- Er is per 1 januari een verbod op de import, aankoop of overdracht van diamanten uit Rusland, ook als deze in juwelen zitten. Dit verbod geldt voor diamanten: (a) van oorsprong uit Rusland, (b) die uit Rusland worden geëxporteerd, (c) die door Rusland worden doorgevoerd. Ook geldt het voor Russische diamanten die in derde landen worden verwerkt. Dit verbod wordt vanaf 1 maart 2024 gefaseerd ingevoerd. Per 1 september 2024 geldt het volledig.
Meer informatie: EU-verordening 833/2014, artikel 3 nonies, artikel 3 septdecies en bijlage XVIII.
Media
Een aantal Russische staatsmediabedrijven mag niet meer in de EU uitzenden of worden uitgezonden, vanwege hun rol in de verspreiding van (oorlogs)propaganda. Ook hun websites moeten worden geblokkeerd.
Meer informatie: EU-verordening 833/2014, zie bijlage XV
De details van deze sancties vindt u in EU-verordening 833/2014. Hieronder staat per onderwerp, waar u moet kijken in de verordening.
Zakelijke diensten
Er is een verbod op het verlenen van een aantal zakelijke diensten aan Rusland, waaronder:
- boekhouding
- auditdiensten
- belastingadvies
- publieke relaties
- consultancy, waaronder IT
- managementadvies
- juridisch advies
- architectuur
- ingenieursdiensten
- software voor beheer van ondernemingen, industrieel ontwerp en productie
Meer informatie: artikel 5 quindecies, lid 2; artikel 5 bis bis, lid 1; en bijlage XXXIX.
Intellectueel eigendom
Er is een verbod op het verkopen, in licentie geven, overdragen of beschikbaar stellen van intellectuele eigendomsrechten en fabrieksgeheimen, die worden gebruikt in verband met gesanctioneerde goederen.
Meer informatie:
- artikel 2, lid 2, punt c);
- artikel 2 bis, lid 2, punt c);
- artikel 2 bis bis, lid 2, punt c);
- artikel 3, lid 2, punt c);
- artikel 3 ter, lid 2, punt c);
- artikel 3 quater, lid 4, punt c);
- artikel 3 septies, lid 2, punt c);
- artikel 3 nonies, lid 2, punt c);
- artikel 3 duodecies, lid 2, punt c);
- artikel 12 septies, lid 2, punt c).
Officiële sanctieteksten
Op zoek naar de volledige, officiële teksten met de sancties tegen Rusland? Deze vindt u in de verordeningen van de EU; zie de tabel hieronder.
Let op: de situatie kan zich snel ontwikkelen. Houd de persberichten van de EU in de gaten voor updates.
| Sanctietekst | Beschrijving |
|---|---|
| EU-verordening 2022/263 | Beperkingen op zakendoen met de volgende door Rusland bezette gebieden in Oekraine: Cherson, Zaporizja, Donetsk, Loehansk. |
| EU-verordening 2021/821 |
|
| EU-uitvoeringsverordening 2021/371 | Beperkingen voor specifieke personen, in verband met de veroordeling van Alexei Navalny. |
| EU-verordening 833/2014 |
Uitgebreide economische sancties, waaronder:
|
| EU-verordening 692/2014 | Beperkingen op zakendoen met betrekking tot de Krim en Sebastopol. |
| EU-verordening 269/2014 | Beperkingen voor specifieke personen en organisaties. |
Sancties in door Rusland bezette gebieden
Informatie over de sancties die de EU instelde op het grondgebied van Oekraïne, vindt u op de pagina Sancties Oekraïne. Hieronder vallen ook de Oekraïense gebieden die Rusland illegaal heeft geannexeerd.
Juridische achtergrond
Internationale sancties worden opgelegd aan een land, organisatie of persoon. Dat kan door internationale organisaties die een grote groep landen vertegenwoordigen, zoals de Verenigde Naties (VN) of de Europese Unie (EU). Nederland voert deze sancties vervolgens uit op basis van de Sanctiewet 1977.
Meer weten?
Vragen over de sancties?
- Lees onze veelgestelde vragen en kijk of uw vraag erbij zit.
- Heeft u een vraag over exportvergunningen naar Rusland? Neem contact op met de Douane.
- Antwoord niet gevonden? Wij helpen u graag via het Ondernemersloket sancties Rusland.
- Ministerie van Buitenlandse Zaken
